ABD’deki İsrail lobisi, farklı yapıdaki kuruluşların -AIPAC (American Israel Public Affairs Committee -Amerikan İsrail Kamu İşleri Komitesi), JINSA (Jewish Institute for National Security of America – Amerikan Ulusal Güvenlik için Yahudi Enstitüsü), Hıristiyan Siyonist gruplar, düşünce kuruluşları, PAC’lar (Political Action Committees – Siyasi Eylem Komiteleri) ve bireysel bağışçıları koordine etmesiyle oluşan gevşek ama etkili bir ağ.
19. yüzyılda başlayan Yahudi lobisi faaliyetleri, II. Dünya Savaşı sonrası ABD’de büyüme eğilimi gösterdi. 1949’da kurulan American Zionist Council (Amerikan Siyonist Konseyi), lobiciliği meşru zemine taşıdı. 1954’te AIPAC’ın kuruluşuyla bu faaliyetler kurumsallaştı ve zamanla Kongre üzerinde ciddi bir nüfuz elde ettiler.
KONGRE’NİN YÜZDE 96’SINI KAZANDILAR
AIPAC, sadece tek tip organizasyon değil. AIPAC’ın desteğiyle kurulan United Democracy Project adlı süper PAC (Süper Siyasi Eylem Komitesi) Temsilciler Meclisi, Senato ve Başkan üzerindeki yoğun bir etkiye sahip. AIPAC’ın 2022-2024 döneminde desteklediği Kongre üyelerinin yüzde 96’sı seçimi kazandı.
ABD’de askeri-endüstri kompleksi, lobi ve savunma bütçesi arasındaki ilişkiden besleniyor. Lobi sayesinde yardım artıyor, savunma firmaları büyük meblağlar kazanıyor. Kongre üyelerinin yüzde 60’ından fazlası savunma şirketlerinden gelen bağışlarla kampanyalarını finanse ediyor.
İSRAİL’E HER YIL 3.8 MİLYAR DOLAR
1976’da kurulan JINSA, özellikle savunma alanında ABD-İsrail stratejik bağlarını güçlendirmek için aktif. ABD’li generaller, emekliler ve askeri akademi öğrencileriyle yürüttüğü saha ziyaretleriyle savunma politikasına doğrudan nüfuz ediyor.
Aynı zamanda think-tank (düşünce kuruluşu) olarak raporlar yayınlayarak Pentagon üzerinde etki oluşturuyor. ABD Savunma Bakanlığı’ndan emekli kişiler savunma sanayii şirketlerinde yönetimde yer alıyor.
ABD’nin İsrail’e sağladığı yıllık 3.8 milyar dolar askeri yardımın yaklaşık % 80’i Amerikalı savunma firmalarının ürünlerine gidiyor.
Lockheed Martin, Boeing, Northrop Grumman gibi devler, İsrail’le ortak projelerde yer alıyor; lobiler sayesinde bu işbirlikleri caydırıcı olmaktan çıkarak stratejik ilişkiler haline geliyor.
Bu şirketlerin yönetim kurullarında emekli generaller, eski güvenlik danışmanları ve lobi çevrelerinden isimler sıklıkla yer almaktadır.
TRUMP TAMAMEN KONTROL ALTINDA DEĞİL
Trump’ın Ortadoğu politikaları AIPAC ve Evanjelist destekli lobi çevrelerinin yönlendirmeleriyle şekillendi.
Politikaları ile İsrail lobisinin çıkarları çoğu zaman örtüşse de Trump tamamen kontrol altında değil. Ancak AIPAC, JINSA gibi organizasyonların sağladığı kampanya desteği ve kamuoyu baskısı Trump’ı belli konularda zorladı.
YAHUDİ GRUPLARI NASIL ÇALIŞIYOR
- 1. Askeri Yardımın Şartlı Yapısı: ABD’nin İsrail’e verdiği askeri yardımların % 80’i Amerikan savunma sanayiine gitmek zorunda.
- 2. Düşünce Kuruluşları: JINSA gibi kuruluşlar, stratejik savunma planlarını şekillendiren akademisyenleri ve askerleri İsrail ile işbirliğine teşvik ediyor.
- 3. Dönme Kapı Stratejisi: Emekli generaller ve bürokratlar savunma firmalarında pozisyon alarak savunma politikalarını etkiliyor.
- 4. Kampanya Bağışları: Lobi şirketleri, başkan adayları ve kongre üyelerine kampanya bağışlarıyla nüfuz sağlıyor.
- 5. Büyük Savunma Anlaşmaları: Trump dönemindeki Körfez-silah anlaşmaları lobiler tarafından desteklendi.
- 6. İsrail yanlısı karar alma süreçlerinde iç siyasetteki lobicilik, dış politikanın moral ve stratejik argümanlarını yönlendiriyor.
KAYNAK: SABAH
Editör Hakkında
Ankara’da doğan Özgür Bayrak, ilk, orta ve lise öğrenimini İstanbul’da tamamladı. Erciyes Üniversitesi İletişim Fakültesi “Gazetecilik” bölümünden mezun oldu. Üniversite döneminde çeşitli yerel gazetelerde muhabir ve editör olarak görev aldı. Star.com’da internet editörü olarak stajını tamamladıktan sonra Medya Takip Merkezi’nde 3 yıl boyunca Gündem, Siyaset, Spor, Ekonomi kategorilerinde haber ve SEO içerikleriyle birlikte galeri ve video hazırladı. 2019’un Şubat ayından bu yana ise Haber7.com’da Gündem Editörü olarak habercilik kariyerine devam etmektedir.
