Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Birleşmiş Milletler (BM) 79. Genel Kurulu dolayısıyla ABD’de bulunan eşi Emine Erdoğan, New York’taki Türkevi’nde Olgunlaşma Enstitüleri tarafından düzenlenen “Gelin Hazineleri: Osmanlı ve Anadolu Çeyizlerinde Bir Yolculuk” programına ev sahipliği yaptı.
Programa, Nijerya Devlet Başkanının eşi Oluremi Tinubu, Kosova Cumhurbaşkanının eşi Prindon Sadriu, Mauritius Cumhurbaşkanının eşi Sayukta Roopun, Fiji Cumhurbaşkanının Eşi Filomena Katonivere, Guatemala Cumhurbaşkanının eşi Lucrecia Peinado, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanının eşi Mirela Becirovic, Yunanistan Başbakanının Eşi Mareva Grabowski Mitsotakis, Arnavutluk Başbakanının eşi Linda Rama ile Esvatini Başbakanının eşi Philile Dlamini, bakanlar, milletvekilleri, genel yayın yönetmenleri ve uluslararası kuruluşların üst düzey temsilcileri katıldı.
“Çeyiz geleneğinin kültürümüzde özel bir yeri vardır”
Programda konuklarına hitap eden Emine Erdoğan, Türk kadınının el emeği göz nuru eserlerinden oluşan, Osmanlı ve Anadolu çeyizlerinin keşfedileceği özel etkinlik vesilesiyle misafirlerini Türkevi’nde ağırlamaktan duyduğu mutluluğu dile getirdi.
Emine Erdoğan, geleneksel el sanatlarının, bir kültürün satır satır okunabileceği yaşayan belgeler mahiyetinde olduğunu belirterek, “Kültür havzası Asya’dan Afrika’ya geniş bir coğrafyayı kapsayan Anadolu, bu anlamda köklü bir hafızaya sahiptir. Tarih boyunca bölgenin insanları, hayatın her yüzünü hünerli elleriyle eşyaya işlemiş, yaşadığı mekanı ince dokunuşlarla güzelleştirmiştir” diye konuştu.
Yeni bir yuvanın kurulması anlamına gelen düğün merasimlerinin bu zengin kültürün kapsamlı bir sunumu gibi olduğunu vurgulayan Emine Erdoğan, “Gelin hamamından kına gecesine, gelin bohçasından çeyiz sandığına birçok ritüeli barındıran Türk düğünleri, geleneksel el sanatlarımızın birçok yönüyle ortaya çıktığı eşsiz törenlerdir. Bu merasimler arasında, bilhassa çeyiz geleneğinin kültürümüzde özel bir yeri vardır. Çeyiz, bir evi yuva yapan değerlerin, sabrın, özenin ve sevginin eşyaya ve mekana yansıtılmasıdır. Özel dokuma kilim ve örtülerden giyim kuşama, hatta kozmetiğe dek bir insanın evinde ihtiyaç duyabileceği her çeşit ürün, çeyiz sandıklarında yer bulur” ifadelerini kullandı.
Çeyiz sandığının her aşaması dayanışma içeriyor
Emine Erdoğan, çeyiz ürünlerinin günlük hayattaki ihtiyaçları karşılamasının yanı sıra kadınların duygularını, dileklerini ve hayallerini sembollerle ortaya koyan özel birer mektup gibi olduğunu anlattı.
Yalnızca geline ve yeni kuracağı eve yönelik özel bir hazırlık gibi gözükse de çeyizin aslında kalabalık bir aile ve dost çevresini de içeren toplumsal bir faaliyet olduğunu vurgulayan Emine Erdoğan, hazırlık sürecinden gelin sandığının yeni eve taşınmasına kadar her aşamanın sosyal bir birliktelik ve dayanışma içerdiğini ifade etti.
Bu birlikteliğin Osmanlı saraylarına has çeyiz kültüründe farklı bir boyut aldığını aktaran Emine Erdoğan, özgün işlemeleri ve kıymetli materyalleri ile Osmanlı sultanları için özel hazırlanmış çeyiz ürünlerinin, halkın katıldığı büyük bir törenle gelinin yeni evine taşındığını dile getirdi.
Emine Erdoğan, “gelin alayı” olarak da bilinen bu törenin, Türk çeyiz kültürüne dair benzersiz bir şölen sunduğunun altını çizerek, şöyle konuştu:
“Çeyiz geleneğimize dair bütün bu kültürel mirası paylaşırken tarihe yapılan sade bir övgüden öte bir çabamız olduğunu vurgulamak isterim. Otomasyon ve dijitalleşmenin her yanımızı sararak, emeği ve özgünlüğü günden güne yok ettiği bir dönemde yaşıyoruz. Kültürel mirasların doğru değerlendirildiğinde insanlık olarak sürüklendiğimiz bunalımlara çözüm sunacak potansiyeli barındırdığına yürekten inanıyorum.”
“Kaybolmaya yüz tutmuş her kültür insanlığın zihninin daha da çoraklaşması anlamına gelir”
Emine Erdoğan, kültürlerin insanın kendisini ve çevresini keşfetme sürecinde yol gösterici anlam haritaları olduğunu dile getirerek, “Tarihte örnek medeniyetler kurmuş, dünyaya yön vermiş toplumlar, geçmişiyle, öz kimliğiyle, kültürel hafızasıyla bağını güçlü tutmuş olanlardır. Yeryüzünde kaybolmaya yüz tutmuş her kültür, insanlığın zihninin daha da çoraklaşması, değer yargılarında yolunu kaybetmesi anlamına gelir. Doğup büyüdüğüm Anadolu medeniyeti başta olmak üzere dünyanın kadim kültürlerinin değerler müktesebatını, günümüzün bilgi ve imkanlarıyla harmanlayarak geleceğe taşımayı bir insanlık meselesi olarak ele almalıyız” şeklinde konuştu.
Türk el işi geleneğini korumak ve geleceğe aktarmak üzere 1945’te kurulan Olgunlaşma Enstitülerini yeniden canlandırma hedefiyle “Türk İğnesinin Mucizesi” projesini hayata geçirdiklerini belirten Emine Erdoğan, şunları kaydetti:
“Olgunlaşma Enstitülerimiz, büyüklerimizin sandıklarında özenle sakladığı gelin hazinelerini yeniden canlandırarak çağdaş tasarımlarla buluşturmayı hedefliyor. Türk geleneksel el sanatlarının kültürel temsilcileri olarak Türkiye’yi uluslararası alanda tanıtırken, sürdürülebilir üretim sistemiyle dünyaya ilham verici bir model de sunuyor. Nesilden nesile aktarılan sevgi ve bağlılığın sembolü çeyizlerimizin modern yorumlarının giyimden ev tekstiline birçok sektöre yeni bir vizyon getireceğinden şüphem yok. Ruhunu kaybetmiş, kısa ömürlülükle malul fabrikasyon ürünlerden oluşan küresel pazara, kalite ve zarafet aşılayacağına yürekten inanıyorum. Dünyayı saran tek tipleşme ve kültürel çoraklaşma tehdidi karşısında, Anadolu kadınının zamanı aşan işleme dilinin ve emeğinin tüm dünya için bir ilham olmasını ve unuttuğumuz değerleri yeniden hatırlatmasını diliyorum.”
Emine Erdoğan, program kapsamında hazırlanan sergi ve defile etkinliğinde başta Olgunlaşma Enstitülerinin çalışanları olmak üzere emeği geçen herkese teşekkür ederek “Asırlar boyu bu ince dokunuşlarla sevgi ve hürmeti ailelerinin hayatına işlemiş, alın teri emeğiyle insanlığa zarif ve latif bir miras bırakmış tüm kadınlarımızı saygıyla anıyorum” dedi.
Defile büyük beğeni topladı
Emine Erdoğan’ın konuşmasının ardından Osmanlı ve Anadolu dönemi geleneksel gelinlikleri defileyle tanıtıldı. Erdoğan, defile esnasında kıyafetlerle ilgili başkan eşlerine bilgi verdi, nakışların özelliklerini anlattı.
Katılımcılar tarafından büyük beğeni toplayan defileden sonra aile fotoğrafı çekildi.
Devlet başkanı eşleri sergiyi ilgiyle inceledi
Program kapsamında Türkevi’nin bir katında, Osmanlı ve Anadolu kültürüne ait motiflerle işlenmiş çeyizler, düğün kostümleri, el işi halılar ve Türk kültürünü yansıtan objelerin yer aldığı sergi alanı oluşturuldu.
Emine Erdoğan’ın, tek tek karşıladığı devlet başkanı eşlerine geleneksel Türk kahvesi ve şerbet ikramında bulunulduktan sonra sergi alanı gezildi.
Emine Erdoğan, çeyizin gelinlik kızlar tarafından nasıl hazırlandığını, ürünlere işledikleri motiflerin her birinin anlamı olduğunu ve el emeği ürünlerin gelecek kuşaklara bırakılmasının kıymetini, birebir ilgilendiği konuklarına anlattı.
Sergi alanında kına gecesinin Türk kültüründeki yerinin önemine değinen Emine Erdoğan, dekorlarla geleneksel Türk hamamı görüntüsü verilen bölümde ise gelin hamamının anlamını aktardı.
Emine Erdoğan, sergi alanında ağaç görüntüsü verilen bölümde, Anadolu’daki Nahıl ağacı kültürüne dair bilgileri konuklarıyla paylaşırken, bazı misafirler bu ağaca dileklerini astı.
Programın ardından, Kosova Cumhurbaşkanının eşi Prindon Sadriu, Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Başkanının eşi Mirela Becirovic ile Guatemala Cumhurbaşkanının eşi Lucrecia Peinado, BM 78. Genel Kurulu’nda küresel imzaya açılan ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ilk imzacısı olduğu Sıfır Atık İyi Niyet Beyanı’nı imzaladı.
Emine Erdoğan’dan teşekkür
Emine Erdoğan, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, New York’ta düzenlenen “Gelin Hazineleri: Osmanlı ve Anadolu Çeyizlerinde Bir Yolculuk” programına katılan devlet başkanı eşlerine, uluslararası kuruluşların temsilcilerine, bakanlara ve tüm misafirlere teşekkür etti.
Erdoğan, paylaşımında, “New York’ta gerçekleştirdiğimiz ‘Gelin Hazineleri: Osmanlı ve Anadolu Çeyizlerinde Bir Yolculuk’ programında, asırlık hikayeleri, ilmek ilmek dokunan kültürel mirasımızı paylaştık. Her çeyiz, bir anne yüreğinden kızına uzanan sevgi dolu bir emanet. Her motif, sadece bir süs değil; kadim Anadolu’nun ruhunu, binlerce yıllık bir kültürün inceliğini, sabrını ve gücünü temsil ediyor. Olgunlaşma Enstitülerimiz 1945’ten günümüze, bu mirası, tüm naifliği ve zarafetiyle yaşatmak için çalışıyor. ‘Türk İğnesinin Mucizesi’ projesi ise sandıklardaki hazinemizi yeniden canlandırıyor. İnanıyorum ki bu eşsiz eserler ve enstitülerimiz, dünyanın dört bir yanında ülkemizin sanatla bezenmiş yüzünü küresel bir marka haline getirecektir” ifadelerine yer verdi.
Emine Erdoğan, Milli Eğitim Bakanlığı Olgunlaşma Enstitüleri ile Bohça projesinin hesaplarına da paylaşımında yer verdi.
