Avrupa’da enerji hatları ve telekomünikasyon kablolarına yönelik bir dizi hasar olayı, bölge ülkelerini alarma geçirdi.
Yetkililer, bu olayların ardında sabotaj olabileceğini değerlendiriyor.
Finlandiya’da güzergahı değiştiren gemi ve kesilen kablolar
25 Aralık 2024’te, Finlandiya ile Estonya arasındaki deniz altı kabloların kesilmesi, ülkede panik yarattı.
Yetkililer sabotaj ihtimalini göz ardı etmezken, ertesi gün Rus petrolü taşıyan Eagle S isimli bir yük gemisini alıkoydu.
Cook Adaları’na kayıtlı ve Birleşik Arap Emirlikleri merkezli bir şirkete ait olan geminin, Rusya’ya yönelik yaptırımları delmek için kullanılan “gölge filo”ya dahil olduğu iddia ediliyor.
Geminin Rusya’nın Ust-Luga limanından hareket ettiği ve Mısır’a gitmek üzere yola çıktığı belirlendi.
Olay günü, Finlandiya’nın Estlink 2 enerji kablosunun üzerinden geçtikten yaklaşık 90 dakika sonra rotasında şüpheli bir değişiklik yaptığı tespit edildi. Geminin, demir sürükleyerek kabloları kasten zarar vermiş olabileceği üretildi.
Avrupa’da artan sabotaj endişesi
Avrupa genelinde, deniz altı telekomünikasyon kablolarına ve enerji hatlarına yönelik şüpheli olaylar giderek artıyor.
Bu kablolar, küresel internet trafiğinin yaklaşık yüzde 99’unu taşıyor ve her gün trilyonlarca dolarlık finansal işlemi gerçekleştiriyor.
Yetkililer, Baltık Denizi’nde gerçekleşen son olayların arkasında “düşman devletlerin” sabotaj eylemleri olabileceğini düşünürken, Rusya bu iddiaları reddediyor.
Moskova, NATO’nun Baltık Denizi’ndeki varlığını artırmak ve Rus petrol ihracatını kısmak için “mitler” uydurduğunu savunuyor.
Baltık’ta yeni vakalar ve şüpheli gemiler
Kasım 2024’te, Baltık Denizi’ndeki iki telekomünikasyon kablosu daha hasar gördü. Litvanya ile İsveç’in Gotland adasını bağlayan kablo 17 Kasım sabahı kesildi, Almanya ile Finlandiya arasındaki diğer kablo ise 17-18 Kasım gecesi zarar gördü.
İsveç ve Finlandiya’nın ortak soruşturması, bu olaylardan Çin’e ait Yi Peng 3 isimli bir yük gemisini sorumlu tuttu.
Alman Savunma Bakanı Boris Pistorius sabotaj ihtimaline dikkat çekti. Gemi, kabloların bulunduğu bölgeye yaklaşırken hızını düşürmüş ve transponderini kapatmıştı.
Su altı görüntülemeleri, deniz tabanında sürüklenmiş bir demirin izlerini ortaya koydu.
Gizli sabotaj kampanyası mı?
Uzmanlara göre, Baltık Denizi’nde meydana gelen olaylar, “gri alan savaşı”nın bir parçası olabilir.
2023’te Finlandiya ile Estonya arasındaki Balticconnector gaz boru hattı, iki telekom kablosuyla birlikte zarar gördü. Hong Kong bandıralı Newnew Polar Bear gemisinin olayla ilişkili olduğu çıktı. Çin, geminin zararı “fırtına kaynaklı bir kaza” olarak açıkladı.
Baltık Denizi dışında da benzer olaylar yaşandı. Nisan 2021’de, Norveç’in Lofoten-Vesterålen Okyanus Gözlemevi’ne ait 12 tonluk bir kablo parçası temiz bir şekilde kesildi.
8 ay sonra, ana karayı Svalbard’a bağlayan kablo zarar gördü. Su altı görüntülemeleri, kablonun bulunduğu çamurun kazıldığını gösterdi. Olay anında orada bulunan Rus trol gemileri Melkart 5 ve Yagry şüpheli hareketler sergilemişti.
Avrupa tedbirlerini artırıyor
NATO, 2022’deki Kuzey Akım boru hattı sabotajından sonra Kritik Deniz Altı Koordinasyon Birimi’ni kurdu. Ocak 2025’te Baltık Sentry görevini başlatarak, Baltık Denizi’nde insansız deniz aracı, gemi ve uçaklarla gözetleme faaliyetleri yürütmeye başladı.
Birleşik Krallık da önlemlerini arttırdı. Şubat 2023’te hizmete giren RFA Proteus gemisi, Kasım 2024’te Birleşik Krallık sularında sabotaj şüphelisi Rus gemisi Yantar’ı takip etti.
Avrupa Birliği, kritik altyapıların belirlenmesi ve yedek sistemlerin kurulması için yeni bir eylem planı hazırlıyor.
Uzmanlara göre, sabotaj girişimlerini tamamen önlemek zor olsa da, dayanıklı bir sistem inşa edilmesi bölgede olası kesintileri minimize edebilir.
