Johns Hopkins Üniversitesi öncülüğünde yürütülen çalışmada NASA’nın James Webb Uzay Teleskobu (JWST), Dünya’dan 155 ışık yılı uzaklıktaki HD 181327 adlı genç yıldız sisteminin çevresinde su buzu bulunduğunu ortaya koydu. Bu yıldız sadece 23 milyon yaşında; yani Güneş Sistemi’nin (4,6 milyar yıl) çok erken evresindeki bir benzerini temsil ediyor.
Yıldız henüz gezegenlerini oluşturacak olgunluğa erişmediği için çevresi yoğun bir toz ve gaz diskiyle çevrili. Araştırmacılar, teleskobun yakın kızılötesi spektrografı (NIRSpec) sayesinde suya özgü kimyasal izleri tespit etti.
“Kirli kartopları” yıldızın çevresini sarıyor
Tespit edilen su buzunun büyük kısmı, sistemin dış kuşağında yoğunlaşmış durumda ve toplam kütlenin yüzde 20’sinden fazlasını oluşturuyor. Bu yapı, Güneş Sistemi’ndeki Kuiper Kuşağı’nda bulunan “kirli kartopları”na, yani tozla karışık buz kütlelerine benziyor.
Yıldıza yaklaştıkça buz oranı azalıyor. Diskin ortasında neredeyse hiç suya rastlanmazken, bu durumun yıldızın yaydığı ultraviyole ışınımın buzu buharlaştırmasından kaynaklandığı düşünülüyor.
Gezegen oluşumuna ışık tutuyor
Araştırmanın baş yazarı Chen Xie’ye göre, buzul yapıların varlığı gezegen oluşumunu kolaylaştırıyor ve oluşacak kayalık gezegenlere su taşınmasını mümkün kılıyor. Bu da, tıpkı Dünya’da olduğu gibi, yaşama elverişli ortamların temelini atabilir.
Çalışmanın bir diğer yazarı Christine Chen, “25 yıl önce yüksek lisans öğrencisiyken hocam bana enkaz disklerinde buz olması gerektiğini söylerdi. Ama o zamanlar bunu gözlemleyecek yeterli donanıma sahip değildik,” diyor.
Yeni gözlemler yolda
HD 181327’nin çevresinde çarpışmaların devam ettiği ve buzlu parçacıkların uzaya saçıldığı da gözlemlendi. Bu da, sistemin hâlâ aktif bir oluşum süreci içinde olduğunu gösteriyor.
Araştırmacılar, James Webb gibi teleskoplarla benzer sistemleri incelemeye devam ederek gezegen sistemlerinin nasıl şekillendiğine dair daha fazla bilgi edinmeyi hedefliyor.
Çalışmanın sonuçları Nature dergisinde yayımlandı.
