Teknolojideki hızlı ilerlemeler, yeni ticaret modelleri, blokzincir ve yapay zeka gibi yeni nesil teknolojilerin gelişimi, gümrük işlemlerinde de dönüşümü beraberinde getiriyor.
Ticaret Bakanlığınca gümrük işlem süreçlerini hızlandırmak, kolaylaştırmak ve bunları gerçekleştirirken sektördeki diğer kurum ve kuruluşlarla entegrasyon kurmak amacıyla gümrükte dijitalleşme faaliyetlerine hız veriliyor.
Bu kapsamda işlemlerin elektronik yapılması, kamu ve özel sektördeki paydaşlar arasında bilgi alışverişinin elektronik gerçekleştirilmesi, süreçlerin dijitalleştirilerek mobil uygulamalarla desteklenmesi amacıyla yürütülen Havayolu İşlemlerinin Dijitalleştirilmesi Projesi doğrultusunda Havayolu Gümrük Beyan Sistemi (HGBS) geliştirildi.
Kağıt belge ortadan kalktı, gümrüğe ibrazda süre kaybı engellendi
Havayolu Gümrük Beyan Sistemi’nin, hava yolu beyan formlarının elektronik verilebilmesine yönelik ilk pilot uygulaması, geçen yıl Esenboğa Gümrük Müdürlüğünde başlatıldı. İkinci uygulama ise bu yılın başında Sabiha Gökçen Gümrük Müdürlüğünde devreye girdi.
Bu uygulamalarla, uçakların yurt dışına gidiş ve yurt dışından gelişinde fiziki ortamda kağıt olarak verilen hava yolu beyan formu ve eklerinin, elektronik ortama alınmasına yönelik önemli bir adım atıldı. Uçuşa ilişkin temel bilgilerin yanı sıra mürettebat, yolcu ve taşınan eşya gibi bilgileri içeren, ayrıca yolcu, kargo, yakıt ve ikram ile ilgili belgelerin eklenerek gümrüğe fiziki ortamda kağıt olarak sunulduğu beyan formu, Havayolu Gümrük Beyan Sistemi sayesinde elektronik ortama taşındı.
Havayolu Gümrük Beyan Sistemi ile bu işlemler anlık gerçekleştirilebilir hale gelirken her uçuş için ibraz edilmesi gereken ortalama 15 kağıt belgenin de önüne geçildi. Bu belgelerin fiziki olarak temini ve gümrüğe ibrazı için yaşanan süre kaybı ortadan kaldırıldı.
Uygulanma esaslarını içeren genelgenin yayımlanmasıyla Havayolu Gümrük Beyan Sistemi’nin ilerleyen dönemde öncelikle Antalya ve İstanbul, sonra ülke genelindeki tüm havalimanlarında devreye alınması planlanıyor.
Ayrıca Havayolu İşlemlerinin Dijitalleştirilmesi Projesi kapsamında uçak iniş-kalkış saatlerine ilişkin Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) ile elektronik veri değişimine, geçici depolama yeri giriş-çıkış işlemlerinin otomatik gerçekleştirilmesine, beyan ve gümrük işlemleri aşamalarının mobil uygulama üzerinden sorgulanabilmesine de imkan sağlanacak.
Havayolu İşlemlerinin Dijitalleştirilmesi Projesi’nin, tüm aşamalarının tamamlanmasının ardından elektronik veri değişimi yoluyla hava yolu gümrük işlem süreçlerinin sadeleştirilmesi, hava yolu firmaları ve ihracatçıların uluslararası rekabet gücüne katkı sağlanarak ülkenin dış ticaret kapasitesinin artırılması hedefleniyor.
