Hayvancılık için riskli bitkiler

Türkiye’nin geniş ve çok fazla tür içeren bitkisel zenginliği, dikkat edilmezse hayvancılık için tehlikeli durumlar ortaya çıkarabiliyor. Büyükbaş ve küçükbaş hayvanlar yanında at, eşek, sığır, koyun, tavuk, tavşan gibi hayvanlar için zehir etkisi yapan bitkiler mevcut. Zehirli bitki türlerine karşı dikkatli olunmaması, hayvanların kaybı yanında ekonomik kayıplara neden oluyor.

En bilinen türler hangileri?

Türkiye’de hayvanların sinir sistemine etkili ve ölüme kadar götürebilen zehirli türler içinde en bilinenleri at kestanesi, kekre, pelin otu, bazı geven türleri, Hint keneviri, su baldıranı, renkli burçak, at kuyruğu ve süpürge otu… Tarımı gittikçe azalan tütün de hayvancılık için zehirli bitkiler arasında.

Geven, güz çiğdemi, benekli baldıran, mürdümük, acı bakla, lüpen, tütün gibi bitkiler; at, sığır, koyun ve kuş türlerinde doğumsal bozukluklara ve anomalilere yol açıyor. Adasoğanı, iskelet ve kas sistemini bozuyor. Beyaz yılan kökü bitkisinin zehri, hayvanın sütüne de geçebiliyor. Sütün tüketilmesi durumunda içen kişi için de risk ortaya çıkıyor.

İthal peyzaj bitkilerine dikkat

Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ender Yarsan, bir grup bilim insanı ile ‘Evcil Hayvanlarda Zehirli Bitkiler ve Türkiye’deki Dağılımları’ kitabını kaleme almıştı. Yarsan, “Son yıllarda ülkemize ithal edilen süs bitkileri ile ev ve bahçelerde çeşitlilik arttı. Bu sonuç, yeni vakaları ve tedavileri ortaya çıkardı” diyor.

Aslında hayvanların zehirli bitkiyi bilip yemediğini, ancak uzun süre aç susuz kalması ya da zararsız bitkilerin arasına karışmasıyla bunları yiyebildiklerini belirten Yarsan, şunları söyledi:

“Bu konuda hayvan sahipleri, belediyeler, peyzaj mimarları dikkatli olmalı. Ülkemizde veteriner zehir danışma merkezi oluşturulmalı. Zehirlenmeler büyük çapta hayvan kayıplarına ya da canlı ağırlıkta azalma, yün ve süt kalitesinde bozulmaya yol açabiliyor. Zehirli türlerin özellikle hayvancılık sektörüne ciddi zararı olabiliyor. Çevre düzenleme çalışmalarında bitkileri kullanırken, sadece estetik ve fonksiyonel özellikleri değil bitkinin zehirli madde içerikleri de bilinmeli. Park ve bahçelerin çevre düzenlemeleri yapılırken ve yaşadıkları ev ve bahçelerinin düzenlemeleri yapılırken kullanılacak bitkilerin zehir durumları, zehir derecesi ve zehirli organları göz önüne alınmalı.”

Çiçekçiler bilgilendirmeli

Bitki satışı yapan yetiştiricilerin de zehirli türler konusunda hayvan sahiplerini bilgilendirmesi gerektiğini kaydeden Prof. Dr. Yarsan, “Meralarda sürekli otlatma nedeniyle zararsız bitkiler azalırken, zararlı bitkiler çoğalabiliyor. Buna da dikkat edilmesi gerekiyor” diyor.