ABD Başkanı Donald Trump’ın gümrük vergileriyle ilgili adımları enflasyon ve resesyon ikilemindeki dünya ekonomileri üzerinde etkili olmayı sürdürüyor.
ABD’de cuma günü yayımlanan “Önce Amerika Yatırım Politikası” başlıklı genelgede, Çin bağlantılı şirketlerin ABD’de “teknoloji, altyapı, sağlık, tarım, enerji, hammadde ve diğer kritik sektörlerde” yatırım yapmasını engellemek üzere, Yabancı Yatırım Komitesi’nin denetimi dahil “her türlü yasal araca başvurulacağını” bildirildi.
Çin’in, gıda kaynakları, tarım alanları, madenler, doğal kaynaklar, limanlar ve gemi terminalleri gibi ABD’nin “değerli mücevherleri” olan yatırım alanları “görünür ve gizli yollarla” hedef aldığı iddia edilen genelgede, “Çin, ABD şirketlerinin, kendi ülkesindeki kritik altyapıyı devralmasına izin vermiyor, ABD de Çin’in, ABD’deki kritik altyapıyı devralmasına izin vermemeli.” ifadesi yer aldı.
Genelgede ayrıca Amerikan şirketlerinin de Çin’in askeri sanayi sektörüne yatırım yapmasına engel olunması gerektiği çünkü, Pekin yönetiminin, ordu, istihbarat ve diğer güvenlik aygıtlarını modernleştirmek için Amerikan sermayesini sömürdüğü öne sürüldü.
Öte yandan, Rusya-Ukrayna savaşının bitirilmesi konusunda atılan adımlara yönelik haber akışı yakından takip edilmeye devam ediyor. Trump, cumartesi başkent Washington’da düzenlenen Muhafazakar Siyasi Eylem Konferansı (CPAC) 2025 adlı etkinlikte, Cumhuriyetçi seçmene son bir aylık dönemde yaptığı faaliyetleri aktardı.
Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan savaşın sonlandırılması gerektiğini vurgulayan Trump, “Başkan Putin ile konuştum ve bence bu işin bitmesi gerekiyor, bitmeli.” dedi.
Trump, yaklaşık 3 yıldır devam eden savaşta ABD’nin Ukrayna için 350 milyar dolar harcadığını belirtti.
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ise Rusya-Ukrayna savaşına ilişkin barış görüşmelerine Ukrayna’nın yanı sıra, ABD, Rusya ve Avrupa ülkelerinin katılması gerektiğini söyledi.
Trump’ın açıklamalarına yanıt veren Zelenskiy, ABD’ye Başkan Trump’ın savunduğu miktarda borçları bulunmadığını vurgulayarak, Ukrayna’nın ABD’den 350 milyar dolar değil 100 milyar dolar yardım aldığını ifade etti.
Makroekonomik veri tarafında ise ABD’de cuma günü açıklanan verilere göre imalat sanayisi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) şubatta aylık 0,4 puan artarak 51,6 ile piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Aynı dönemde hizmet sektörü PMI 3,2 puan azalarak 49,7 ile 25 ayın en düşük seviyesine geriledi.
Michigan Üniversitesi Tüketici Güven Endeksi de şubatta aşağı yönlü revize edilerek 64,7’ye indi.
Tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi şubatta 4,3’te sabit kalırken, uzun vadeli enflasyon beklentisi yüzde 3,2’den yüzde 3,5’e yükseldi.
Bu gelişmelerle ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,43, dolar endeksi de yüzde 0,4 düşüşle 106,2 seviyesinde dengelendi.
Cuma günü yüzde 0,1 düşüşle 2 bin 935 dolardan kapanan altının ons fiyat, şu sıralarda ise yüzde 0,2 değer kazancıyla 2 bin 940 dolardan işlem görüyor.
Brent petrolün varil fiyatı da önceki kapanışın hemen altında 73,9 dolardan satılıyor.
New York Borsası’nda cuma günü, S&P 500 endeksi yüzde 1,71, Nasdaq endeksi yüzde 2,20 ve Dow Jones endeksi yüzde 1,69 düştü. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni haftaya ise pozitif bir seyirle başladı.
Avrupa
Avrupa borsalarında cuma günü karışık bir seyir izlenirken, gözler Almanya’daki erken genel seçimlere yönelik haber akışına çevrildi.
Almanya Seçim Kurulunun açıkladığı geçici resmi sonuçlara göre, Hristiyan Birlik (CDU/CSU) partileri yüzde 28,6 ile genel seçimi önde tamamladı.
Aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisi bir önceki seçimlere göre oy oranını 10,4 puan artırarak yüzde 20,8 ile ikinci sırada yer alıyor. Sosyal Demokrat Parti (SPD) ise yüzde 16,4 oy oranıyla üçüncü, Yeşiller Partisi ise yüzde 11,6 ile dördüncü sırada bulunuyor.
Almanya seçimlerinde zaferini ilan eden CDU/CSU partilerinin başbakan adayı Friedrich Merz, önceliğinin Avrupa’yı güçlendirmek olacağını böylece ABD’den bağımsızlıklarını elde edebileceğini söyledi.
Analistler, Merz’in başbakanlık görevine başlayabilmesi için koalisyon görüşmelerinde diğer partileri ikna etmesi gerekeceğini belirterek, konuya ilişkin haber akışının piyasaların odağında olduğunu kaydetti.
Öte yandan, bugün Avro Bölgesi’nde açıklanacak ocak ayına ilişkin tüketici enflasyonu da yakından takip ediliyor.
Analistler, bugün açıklanacak enflasyon verilerinden alınacak sinyallerin Avrupa Merkez Bankasının (ECB) gelecek dönemde izleyeceği patikaya yönelik fiyatlamaları etkileyebileceğini ifade etti.
Cuma günü, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,12 ve İngiltere’de FTSE 100 yüzde 0,04 değer kaybederken, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,45 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,39 yükseldi. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık bir seyirle başladı.
Asya
Asya tarafında satıcılı bir seyir izlenirken, Japonya’da tatil nedeniyle işlemler gerçekleşmiyor.
Dün, Çin Ticaret Bakanlığı, ABD’nin yayımladığı, kritik sektörlerde Çin kaynaklı yatırımların engellenmesini öngören, “Önce Amerika Yatırım Politikası” başlıklı genelgeyi eleştirerek, Washington yönetimine ekonomik ve ticari konuları siyasileştirmeme çağrısında bulundu.
Ticaret Bakanlığından yapılan açıklamada, ABD’nin yaklaşımının, ulusal güvenlik kavramını genelleştiren, piyasa-dışı ve ayrımcı bir uygulama olduğu, iki ülke arasındaki normal ekonomik ve ticari ilişkileri olumsuz etkileyeceği belirtildi.
Genelgenin uygulanması halinde Çin ile ABD arasındaki yatırım alışverişine zarar vereceğine dikkati çekilen açıklamada, bunun ABD’ye de yararının olmayacağı vurgulandı.
Açıklamada, Çin’in ABD’nin bu konudaki adımlarını yakından izleyeceği ve meşru haklarını ve çıkarlarını korumak üzere gereken tedbirleri alacağı belirtilerek, Washington yönetimine uluslararası yatırım ve ticaret kurallarına, piyasa ekonomisinin yasalarına uyma ve ekonomik ve ticari konuları siyasileştirmeye ve araç haline getirmeye son verme çağrısı yapıldı.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Güney Kore’de Kospi yüzde 0,6, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,3 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 0,8 geriledi.
Yurt içi piyasalar
Yurt içinde cuma günü satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 2,09 değer kaybederek 9.602,16 puandan tamamladı.
Dolar/TL, cuma yüzde 0,4 yükselişle 36,4475’ten kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yatay seyirle 36,4320 seviyesinden işlem görüyor.
Borsa İstanbul’dan yapılan açıklamada, bugünkü işlemlerde BIST 50 endeksinde yer alan ve açığa satış işlemi yapılabilen paylarda bir gün boyunca geçerli olmak üzere açığa satış işlemlerinde yukarı adım kuralının uygulanmasının kararlaştırıldığı bildirildi.
Analistler, bugün yurt içinde kapasite kullanım oranı ve reel kesim güven endeksi, yurt dışında Almanya’da Ifo iş dünyası güven endeksi, Avro Bölgesi’nde enflasyon ve ABD’de Dallas Fed imalat sanayi endeksi verilerinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.550 ve 9.500 puanın destek, 9.700 ve 9.800 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu vurguladı.
