Yapay Zekâ, Vicdan ve Tıbbın Yeni Paradigması:
“İnsana merhametle yaklaşan, hem kalplerde hem ebediyette yer bulur.”
Bu anlayışla hareket eden, bilimi teknolojiyle vicdanı birleştirebilen insanlar oldukça insanlık için hâlâ umut var. Zira çağımızda yalnızca teknik ilerleme değil, ahlâkî ve insani bakış açısı da tıpta bir dönüşümün anahtarı olabilir. İşte bu dönüşümün adı: Merhamet Temelli Dijital Tıp olmalıdır.
Günümüz Hekimlik Sisteminin Sıkıntıları
Birçok ülkede mevcut sağlık sistemleri, özellikle nüfusun çokluğu nedeniyle aşağıdaki sorunlarla karşı karşıya:
• Yoğunluk nedeniyle yetersiz muayene süresi
• Yanlış teşhis ve yanlış tedavi zinciri (Malpraktisin)
• Ruhsal durum ve psikolojik analizlerin ihmal edilmesi
• Uzun randevu bekleme süreleri
• Uzman yetersizliği ve hekime ulaşma güçlüğü
• Hasta başına ayrılan sürenin kısıtlılığı nedeniyle kişiselleştirilmiş teşhis yetersizliği
Bu durum hem hekimleri hem hastaları yoran, hataya açık bir sistem haline getiriyor.
Aslında “Hekimin Yerine Değil Yanına: Dijital Bir Yardımcı”sistemi daha işlevli hale getirmesi mümkün.
Cepteki Bilgi Kaybolan Merhamet?
Artık bilgi, sadece hekim odalarında değil, herkesin cebinde. Ancak mesele bilgiye ulaşmak değil; tarafsız, sabırlı ve merhametli bir analiz süreci yürütmekte. İşte tam da burada devreye Yapay Zekâ (AI) giriyor. Yapay zekâ destekli dijital sağlık sistemleri; sadece teknik değil, vicdani bir dönüşüm de vaat ediyor.
Yeni Model Merhamet Temelli Dijital Tıp Sistemine Yapay Zekâ Ne Sunabilir?
İnsan gibi dinler, ama yorulmaz, bıkmaz.
Görülmeyeni görür, çünkü milyonlarca veriyi kıyaslar.
Erken uyarır, çünkü riskleri %99’luk doğrulukla hesaplar.
Tarafsızdır, ego taşımaz. Anında dinleyen, unutmayan, kıyaslayan, analiz eden bir sistem
• Hastanın yazılı veya sesli derdini dinler veya soru sorar
• AI sistem ön tanıyı koyar ve gereken tetkikleri belirler
• Teknolojik tetkik merkezlerine yönlendirir (robotik, otonom, hızlı ve kesin)
• Teşhis, tedavi planı, reçete veya mikro robotik cerrahi önerisi
• İnsan hatası en aza iner
• Tetkikler insan faktöründen arındırılmış sistemlerde yapılır (otomasyon).
• AI sonuçları analiz eder, teşhis ve tedavi planı hazırlar.
• Gerekirse mikro robotik cerrahi uygulanır.
• İnsanlara eşit muamele, statülerine göre ayırmaz
Sağlıkta Yeni Bir Paradigma: Merhametli Algoritmalar
Yapay zekâ, artık yalnızca bir teknik araç değil; bir merhamet aracı olabilir.
• Yorulmaz, sıkılmaz.
• Unutmaz, dikkati dağılmaz.
• Ego taşımaz.
• İnsana üstünlük taslamaz.
• Rekabet değil, iş birliği yapar.
Bu nitelikler, insanın en zayıf kaldığı noktaları tamamlayan bir sistemin doğmasını sağlar. Tıbbın gelecek vizyonu, bu dijital sistemlerin vicdan temelli kullanılmasına bağlı olacağı umut edilmektedir.
Riskler ve Etik Tartışmalar
Her teknolojide olduğu gibi burada da bazı riskler mevcut
Veri güvenliği ve mahremiyeti
AI sistemlerin denetimi ve şeffaflığı
Hekimlerin rolü ve mesleki dönüşüm
Empati yoksunluğu ve mekanik karar riski
Dolayısıyla bu sistemler insan eliyle eğitilmeli, merhamet ve etik filtrelerle donatılmalıdır.
Sonuç, Bilgiyle Yoğurulmuş Bir Vicdan Mümkün mü?
Eğer, yapay zekâya insanî erdemler yüklenirse, merhametli algoritmalar, insanlığı ileriye taşıyabilir. Tıp, yalnızca bir tedavi değil; bir umut, bir vicdan sistemine dönüşebilir.
Kaynakça ve Notlar
• WHO – Artificial Intelligence in Health: Guiding Principles
• The Lancet Digital Health – AI and Diagnostic Accuracy: Systematic Reviews
• Nature Medicine – Autonomous Robotic Surgery Trials (2023)
• Türk Tabipleri Birliği – Sağlık Sisteminde Randevu ve Yoğunluk Sorunu Raporu
• Eric Topol, “Deep Medicine: How Artificial Intelligence Can Make Healthcare Human Again” (2019)
• OpenAI Health Research Papers (2023-2024).
Muzaffer Şafak / Haber7
