Türkiye’de bu yaz mevsimi oldukça sıcak geçiyor. Özellikle son haftalarda hava sıcaklıklarında belirgin bir artış yaşanıyor. Yurt genelinde sıcaklıklar, uzun yıllar ortalamasının oldukça üzerinde seyretti ve yaz mevsimi alışılmışın dışında bunaltıcı geçti.
Tüm zamanların en yüksek sıcaklığı 25 Temmuz’da Şırnak’ın Silopi ilçesinde 50,5 derece olarak ölçüldü. Ankara, İstanbul ve İzmir’de sıcaklıklar 40 dereceyi aştı. Beklenen yağışların bir türlü gelmemesi ise kuraklık riskini artırdı. Türkiye’nin pek çok ilinde barajlar alarm vermeye başladı, su kaynaklarında ciddi düşüşler yaşandı.
Peki, önümüzdeki haftalarda ve sonbaharda bizi nasıl bir hava bekliyor? Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi ve İklim Bilimci Dr. Okan Bozyurt’la Türkiye’yi neyin beklediğini konuştuk.
Şu anda Güney Pasifik salınımına baktığımız zaman La Nina’ya doğru hafif bir gidişat ve nötr faz var. Bu nötr faz olduğu zaman Türkiye’de sonbahar genelde yağışlı geçiyor.
Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi ve İklim Bilimci Dr. Okan Bozyurt
Ağustosta konveksiyonel yağışlar görülebilir
Sıcak geçen haftaların ardından müjdeli bir haber vererek sözlerine başlayan Dr. Bozyurt, “Ağustosun ilk yarısında hava sıcaklığının mevsim normalleri üzerinde olmasını pek beklemiyorum. Örneğin bu hafta zaman zaman iç kesimlerde konveksiyonel yağışlar olacak. Bu yağışları İç Ege, Göller Bölgesi, İç Anadolu, Karadeniz’in iç kesimleri, Doğu Anadolu’nun kuzeydoğusunda bekliyorum. Yine ağustosun ilk yarısında Marmara’nın kuzeyinde de yağış görülecek. Sıcaklık ağustosta mevsim normallerinin üzerinde seyredecek ama temmuzdaki gibi gölgede 40-45 derecelerin göreceğini düşünmüyorum” diyor.
Eylül yağışlı, ekim sıcak geçebilir
Yazın ardından gözler sonbahara çevrilmiş durumda… Dr. Bozyurt, iklim modellemelerine dayanarak yaptığı tahminlerde eylül ayının umut verici olduğunu vurguluyor:
“Çünkü şu anda Güney Pasifik salınımına baktığımız zaman La Nina’ya doğru hafif bir gidişat ve nötr faz var. Bu nötr faz olduğu zaman Türkiye’de sonbahar genelde yağışlı geçiyor. Dolayısıyla eylül ayında özellikle yağışların mevsim normallerinde, hatta zaman zaman mevsim normallerinin üzerinde gerçekleşmesini de bekliyorum.”
Eylül ayında özellikle kuzey bölgelerinde yağışların etkili olacağını öngören Dr. Bozyurt, Marmara, Karadeniz, İç Anadolu’nun kuzeyi, İç Ege ve Doğu Anadolu’nun kuzeyinde yağışların hakim olacağını ifade ediyor.
Ekim ayına ilişkin öngörüler ise farklı… Dr. Bozyurt, hava sıcaklıklarının bu dönemde mevsim normallerinin üstünde seyredeceğini, yağış açısından ise kurak bir tablo beklediğini belirtiyor. “Kasım ayının ikinci yarısından sonra soğuk ve yağışlı bir hava bekliyorum” diye ekliyor.
Tüm bu tahminlerin iklim modellemelerine dayandığını vurgulayan Dr. Bozyurt, ne kadar uzun vadeli tahmin yapılırsa, tutarlılık oranının da o kadar düştüğünü hatırlatıyor.
Yağışlar barajlara can suyu olacak
Yüksek sıcaklıklar ve yetersiz yağışlar baraj seviyelerinde kritik düşüşlere yol açtı. Bu noktada beklenen yağışların durumu telafi edip edemeyeceği merak konusu. Dr. Bozyurt o soruya şu sözlerle yanıt veriyor:
“Son yılların en sıcak yazlarından birini yaşıyoruz. Dolayısıyla buharlaşma artık maksimum noktasına ulaştı. Sıcak havanın nem tutma kapasitesi çok yüksektir. Hava ne kadar ısınırsa nem tutma kapasitesi de o kadar artacağından ‘mutlak nem’ dediğimiz kavram havada kendisini gösterecek. Burada önemli olan üst atmosferdeki soğuma ve onun arkasından gelebilecek yağışlar. Barajlar şu anda alarm veriyor. Ağustos ayında meydana gelecek yağışların arkasından tekrar sıcaklar gelecek. Yeniden bir buharlaşma meydana gelebilir ama eylül ayındaki yağışlar eğer istenilen düzeyde olursa barajlara biraz can suyu olabilir diye düşünüyorum.”
Ani ve şiddetli hava olayları kapıda mı?
Son yıllarda artan ani hava olaylarının bu yıl da yaşanıp yaşanmayacağı kafalara takılan sorular arasında. Bu tür olayların yine gündeme gelebileceğini söylüyor Dr. Bozyurt:
“Hava sıcaklıkları çok yüksek. Özellikle deniz alanlarda buharlaşma oranları son derece yüksek. Atmosferin üst seviyeleri birdenbire soğuduğu zaman bir de işin içine nem karışınca bu sefer çok güçlü, kuvvetli fırtınalı günler olabilir. Hatta ‘süper hücre’ dediğimiz dolu yağışları, şiddetli şimşek, gök gürültülü yıldırım düşmelerinin eşlik ettiği fırtınalı kuvvetli sağanaklar görülebilir.”
