Sürgün için bahane: Yeniden imar

Beyaz Saray’a 2016 yılında geldikten sonra Ortadoğu’da bazı ülkelerle İsrail arasında normalleşme anlaşmalarının imzalanmasında itici güç olan ABD Başkanı Donald Trump, ikinci dört yılında bu tutumunu sürdürecek gibi görünüyor.

Seçim döneminde ve sonrasında Gazze’de ateşkesin savunucularından olan Trump, bugünlerde İsraillilerin on yıllardır dile getirdiği ama gerçekleştiremediği bir hayali sahiplenmiş durumda.

“Gazzelilere sürgün”

15 aydan fazla bir sürede 60 binden fazla insanın hayatını kaybettiği, yerle bir edilen Gazze’deki Filistinliler, şimdi de öz yurtlarından zorla sürülmek isteniyor. Hedef komşu ülkeler Mısır, Ürdün ya da Necef Çölü…

Esasında bu fikir 1950’lilerin başından itibaren özellikle aşırı sağcı İsrailliler tarafından dile getiriliyor. Gazze’de kısmi ateşkes sağlandıktan sonra ise yine gündeme geldi.

Trump şöyle dedi;

“Mısır ve Ürdün’ün bu insanları almasını istiyorum. 1.5 milyon kişiden söz ediyoruz, bunları Gazze’den çıkarır ve bölgeyi tamamen temizleriz. Bu durum geçici olabilir, uzun vadeli de olabilir, bakarız.”

Anlaşılan plan üzerinde uzun süredir çalışılıyordu. Zira Trump’ın ABD Başkanı Donald Trump’ın Ortadoğu temsilcisi Steve Witcoff, geçtiğimiz günlerde İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu ile görüştü. İsrail’in Kanal 13 televizyonuna göre ikili Gazzelilerin sürgününü ele aldı. İsrail kaynaklarına göre ABD, bu konuda oldukça ciddi.

Ancak bölgede bu plana karşı çıkan ülkeler var. Başta Gazzelileri alması için baskı yapılan Ürdün ve Mısır olmak üzere 5 Arap ülkesi Trump’ın planını reddettiklerini duyurdu.

Arap medyasında yer alan bilgilere göre de, 5 ülkenin büyükelçisi de ABD Dışişleri Bakanına şu mesajı iletti;

“Filistinlilerin Gazze’yi terk etmeme siyasetini destekliyoruz. Gazzeliler kendi topraklarında yaşayacak ve imar edecekler”

[Gazze, 15 aydan fazla süren İsrail saldırılarında büyük bir yara aldı. Fotoğraf: AA]

Yeniden imar ne kadar sürer?

Trump ve ekibinin Gazzelilerin sürgün edilmesi planında ortaya attıkları en önemli gerekçe yeniden imar. Trump’ın Ortadoğu Temsilcisi Steve Witkoff, Gazze’nin yeniden inşası 10-15 yıl gerektiğini söylüyor ve ekliyor;

 “Gazze’de kaçınılmaz bir gerçek var geriye neredeyse hiçbir şey kalmadı.”

Peki, gerçekte durum nedir?

Öncelikle bazı bilgiler vermekte fayda var. Gazze’deki hükümetin Medya Ofisi’ne göre katil İsrail’in saldırılarında 87 bin konut tamamen yıkıldı. Toplamda ise 297 bin konut zarar gördü.

Konuyu İnşaat Müteahhitleri Konfederasyonu (İMKON) Başkanı Tahir Tellioğlu’na sorduk.

Yeniden imarın konuşulabilmesi için öncelikle kalıcı ateşkesin sağlanmasını belirten Tellioğlu, güvenlik sağlandıktan ve finansman bulunduktan sonra Gazze’nin daha kısa sürede yeniden imar edilebileceğini vurguladı.

Tellioğlu’nun dikkat çektiği başka bir önemli nokta ise geçici barınma alanları. Tellioğlu’na göre, dünyada çatışma alanları ya da doğal afetlerde yeniden imar için başvurulan önemli bir yöntem.

“Gazze’de geçici barınma alanları oluşturularak yeniden imar çalışmaları yapılabilir. Böylece Gazzeliler de topraklarında kalmış olur. Gazzeliler için an acil ihtiyaç bu. Türkiye’nin de bu konuda önemli bir tecrübesi var”

Öte yandan Gazze’nin dinamik bir nüfus yapısının olduğunu belirten Tellioğlu, boş bir Gazze’de yeniden imarın çok daha zor olduğunu dile getiriyor.

“Zaten imar peyder pey yapılacak. Gazzelilerin yardımıyla Gazze ayağa kalkacak. Dinamik nüfus yapısı yeniden imarı Şimdi lazım olan çadır kent ve çok sayıda konteyner. Bölgenin boşaltılması gerekmez”

Kim, ne diyor?

Gazzelilerin yurtlarından sürülmesi fikrine Arap ülkeleri dışında da büyük bir tepki var. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’a göre, bu “insanlık dışı bir teklif”.

“Filistin halkının Gazze’den sürülmesi, yerlerinden edilmesi, bunların başka ülkelere gönderilmesi projelerine tamamıyla karşıyız. Bu, gerçekten insanlık hukukuna aykırı bir teklif”

İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares de Trump’ın Ürdün ve Mısır’a Gazze Şeridi’nden göç eden Filistinlileri kabul etmeleri çağrısına tepki göstererek, “Gazzeliler Gazze’de kalmalı” dedi.

ABD’li Senatör Bernie Sanders ise söz konusu teklifin etnik temizlik anlamına geldiğini belirtiyor;

“Trump Gazze’yi ‘temizlemek’ ve orada yaşayan milyonlarca Filistinliyi komşu ülkelere sürmek istediğini söylüyor. Bunun adı etnik temizliktir ve bu bir savaş suçudur.”

Dünyadan tepkiler çığ gibi büyürken ne Trump fikrinden geri adım attı ne de destekçileri.

“Gazze’de ateşkes konusunda garanti veremem” diyerek tehdit eden Trump, Ürdün ve Mısır konusundaki ısrarını da sürdürüyor:

“Gazze yıllardır adeta bir cehennem. Orada çeşitli medeniyetler vardı. Bu burada başlamadı. Binlerce yıl önce başladı ve orada hep şiddet vardı. Keşke Sisi Gazzelileri biraz alsa. Biz onlara çok yardım ettik ve eminim Sisi de bize yardım eder. O benim arkadaşım. Ama Sisi’nin yapacağını düşünüyorum ve Ürdün Kralı’nın da bunu yapacağını düşünüyorum.”

Bu tartışma devam ederken Trump’a en büyük destek de İsrail’in aşırı sağından geldi. Hatta bazı siyasetçiler Netanyahu’ya ateşkesi bozması için baskı yapmaya bile başladı.

İsrail’in aşırı sağcı eski Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir şu açıklamayı yaptı;

“Gazzelileri Mısır ve Ürdün’e göç ettirmeyi öneren Donald Trump’ı tebrik ediyorum. Dünyanın en büyük gücü, Filistinlilerin sürülmesini öneriyor. Netanyahu’yu gereğini yapmaya çağırıyorum”