Tarih boyunca sayısız uygarlığa ev sahipliği yapan kadim Anadolu topraklarında geçmişin mirası olan sayısız yapı ve eser bulunuyor. Bir o kadarı da yeraltından çıkarılıp gün ışığına kavuşmayı bekliyor.
Türkiye’nin dört bir yanında yapılan arkeolojik kazılar sayesinde her yıl pek çok eser bulunuyor ve müzelerdeki yerini alıyor. Geçtiğimiz sene, bu anlamda hayli verimliydi. İnsanlık tarihine ışık tutacak önemli eserlere rastlandı. 2024’te de arkeolojik kazılar hız kesmeden devam ediyor. Öyle ki yılın ilk altı ayında yapılan kazılarda bir dizi yeni arkeolojik keşif yapıldı. Aspendos Antik Kenti’nden çıkarılan Zeus ve Afrodit heykelleri, Laodikya’da bulunan sağlık tanrıçası Hygieia’nın 2 bin 100 yıllık başı, Hıdırlık Kulesi’nde keşfedilen 3 bin 500 yıllık 800 metre uzunluğundaki sütunlu cadde bunlardan sadece birkaçı…
2024 yılının ilk altı ayında gerçekleştirilen kazılarda ortaya çıkarılan önemli eserleri ve hikayelerini derledik.
Aspendos’ta 2 bin yıllık Zeus ve Afrodit heykelleri bulundu
2024’teki önemli keşiflerden biri Aspendos Antik Kenti’nde gerçekleşti. Antalya’nın Serik ilçesi Belkıs Mahallesi’ndeki Aspendos Antik Kenti’nde sürdürülen arkeolojik kazılarda, yaklaşık 2 bin yıllık Zeus ve Afrodit heykelleri bulundu.
Roma dönemine ait olduğu belirtilen heykeller, Agora alanındaki dükkanların birinde bulundu. Yaklaşık 50 santimetre yüksekliğindeki heykellerin Roma İmparatorluk Dönemi’nin erken safhasında yontulduğu tahmin ediliyor. Zeus ve Afrodit heykelleri belgelenme, temizlik ve restorasyon çalışmalarının ardından Antalya Müzesi’ne teslim edilecek.
Aspendos Antik Kenti’nde arkeolojik kazı çalışmaları 2011’den bu yana sürdürülüyor.
Laodikya’da tanrıça Hygieia’ya ait heykel başına rastlandı
UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Laodikya Antik Kenti’ndeki arkeolojik kazılarda hijyen ve sağlık tanrıçası Hygieia’ya ait bir heykelin baş bölümü bulundu.
Antik çağda tıp tanrısı Asklepios’un kızı olan Hygieia’ya ait heykelin baş bölümünün gün yüzüne çıkarılmasının başka bir önemi daha var… O da Laodikya’nın aynı zamanda bir tıp okuluna sahip olduğu tezini güçlendirmesi.
Denizli’deki Laodikya Antik Kenti’nde 21 yıldır sürdürülen kazılarda bugüne dek 5 bin eser çıkarıldı.
Hıdırlık Kulesi’nde sütunlu cadde keşfedildi
Antalya’nın ünlü Hıdırlık Kulesi’nde 2020’den bu yana arkeolojik kazı çalışmaları yürütülüyor. Bugüne dek antik dönem kalıntıları ve yapıların ortaya çıkarıldığı arkeolojik kazılarda son olarak sütunlu bir yapı keşfedildi. Kulenin güney kısmında ise desenli taban mozaiklere rastlandı.
İkinci yüzyılda Roma İmparatoru Hadrianus’un yaptırdığı tahmin edilen Hıdırlık Kulesi’nde yapılan çalışmalarda daha önce de buz fabrikası, antik hamam kalıntıları, mozaikler ve kale suru kalıntıları gün yüzüne çıkarılmıştı.
Son olarak kulenin güney kısmında tarihe ışık tutacak sütunlu bir cadde keşfedildi. 3 bin 500 yıllık olduğu düşünülen caddenin uzunluğu ise 800 metreyi buluyor.
Hıdırlık Kulesi’nde ortaya çıkarılan tarihi kalıntılar, kazı çalışmalarının tamamlanmasının ardından hazırlanacak seyir terasıyla ziyarete açılacak.
Karabük’te tarihi kumbara bulundu
Karabük’ün Eskipazar ilçesindeki Hadrianopolis Antik Kenti’nde sürdürülen arkeolojik kazılarda geçtiğimiz haftalarda tarihi bir kumbara bulundu. Kumbaradan geçmişi bin 400 yıl öncesine dek uzanan 10 sikke çıktı.
Geç Kalkolitik, Roma ve Erken Bizans dönemlerinde yerleşim yeri olarak kullanılan antik kent, pek çok hayvan figürünün tasvir edildiği mozaikleri nedeniyle “Karadeniz’in Zeugması” şeklinde adlandırılıyor.
Antik kentte sürdürülen kazı çalışmalarında şimdiye kadar iki hamam, iki kilise, bir savunma yapısı, kaya mezarları, tiyatro, bir kemerli ve kubbeli yapı, anıtsal kültik niş, sur, villa gibi binalar ortaya çıkarıldı.
Karaburun’da 11 bin yıl öncesine ait buluntular
İzmir Karaburun’da yürütülen yüzey çalışmalarında geçmişi 11 bin yıl öncesine dek uzanan önemli tarihi kalıntılara ulaşıldı. İzmir’in tarih öncesine ilişkin bilinmeyen yönlerini ortaya çıkaran arkeolojik kalıntıların bölgede yaşamış konargöçer, toplayıcı-avcı gruplara ilişkin olduğu belirtiliyor.
Karaburun’da keşfedilen kalıntıların Batı Anadolu’da tarıma dayalı yaşam biçiminin ortaya çıkışından önceki tarihsel süreçleri de aydınlatması bekleniyor.
Karaburun bölgesindeki tüm keşif ve bulgular bilim dünyasında büyük ses getirdi. “Journal of Field Archaeology”, “Antiquity” ve “Arkeoloji Dergisi” gibi uluslararası ve ulusal akademik dergilerde keşiflere ilişkin makaleler yayımlandı.
Dara Antik Kenti’nde tarihi çarşı
Mardin’deki Dara Antik Kenti’nde sürdürülen arkeolojik kazılarda ise tarihi bir çarşı keşfedildi. Mardin Müzesi Başkanlığı’nca sürdürülen kazılarda ortaya çıkarılan agorada (çarşı) 10’u aşkın dükkan ve atölye bulundu.
Merkez Artuklu ilçesindeki Dara Antik Kenti’nde 38 yıl önce başlayan kazılarda bugüne dek nekropol (toplu mezarların bulunduğu yer), kilise, saray, çarşı, zindan, tophane ve su bendi kalıntıları ortaya çıkarıldı. Bölgede 10 binden fazla ok ucu ile kandil, cam, seramik eserler ve ziynet eşyaları da gün yüzüne çıkarıldı.
Doğu Roma İmparatorluğu’nun sınırını Sasaniler’e karşı korumak amacıyla kurduğu kentin, bugüne dek garnizon kenti olduğu düşünülüyordu. Ancak tarihi çarşının bulunmasıyla 6’ıncı yüzyılda önemli bir ticaret merkezi olduğu da tahmin ediliyor.
