Bakan Tunç, Dikmen Hakimevi’nde düzenlenen İdarenin Taraf Olduğu Uyuşmazlıklarda Arabuluculuk Uygulamalarının Geliştirilmesi Sempozyumu’ndaki konuşmasında, son 22 yılda Türkiye’de hukuk alanında birçok gelişmenin yaşandığını, mevzuatta iyileştirmelerin yapıldığını belirtti.
Yeni ihtiyaçlar doğrultusunda mevzuatta değişiklikler yapılmaya devam edildiğini anlatan Tunç, bu kapsamda yapılan önemli reformlardan birinin de hukuk sistemine ara buluculuk siteminin getirilmesi olduğunu kaydetti.
Türk medeniyetinin ara buluculuk sistemine yabancı olmadığına, geçmişte ahilik sistemiyle bu yöntemin kullanıldığına işaret eden Tunç, günümüzdeki ara buluculuk sisteminin ise 2013’te ihtiyari ara buluculuğun uygulamaya konmasıyla başladığını belirtti.
İhtiyari ara buluculukta başarı oranının yüzde 90’ı aştığını dile getiren Tunç, bunun ardından da 2018’de dava şartı ara buluculuk sisteminin getirildiği ifade etti.
7. Yargı Paketi ile dava şartı ara buluculuğun kapsamının genişletildiğini aktaran Tunç, “2013 yılından bu yana 6 milyon civarında uyuşmazlık, ara bulucuların önüne gitti. Bunun 4 milyondan fazlası anlaşmayla sonuçlandı. Başarı oranı yüzde 65” bilgisini paylaştı.
Kira uyuşmazlıklarında 1 Eylül 2023’ten itibaren ara buluculuğun zorunlu hale getirildiğini belirten Tunç, “1 Eylül 2023’ten itibaren kira davalarında zorunlu ara buluculuk başladıktan sonra bu uyuşmazlıkların neredeyse yarısı ara bulucuya giderek çözüme kavuştu. Kira davalarında 273 bin 511 başvuru olmuş, bunun 114 bin 346’sı anlaşmayla sonuçlanmış. Bunun iki tarafı olduğunu düşünelim, 229 bin vatandaşımız mahkemeye gitmeden kiracı ile kiralayan anlaşarak yoluna devam etmiş” diye konuştu.
Yılmaz Tunç, uyuşmazlıkların barışçıl bir şekilde çözülmesinin toplumsal barışa hizmet ettiğini de vurguladı.
“9. Yargı Paketi’nde ara buluculukla ilgili düzenlemeler var”
Adalet Bakanı Tunç, ara buluculuk sayesinde vatandaşların sorunlarının barışçıl bir şekilde çözüme kavuştuğunu, mahkemelerin iş yüklerinin de böylece azaldığını bildirdi.
Ara buluculuk mevzuatının geliştirilmesi gerektiğini dile getiren Tunç, “Ara buluculuğun daha da geliştirilmesiyle ilgili olarak bizler de hiç durmuyoruz. Mevzuatımızın bu konuda geliştirilmesi lazım. TBMM’de görüşülmekte olan 9. Yargı Paketi’nde de yine ara buluculukla ilgili düzenlemeler var” dedi.
Yargı Reformu Strateji Belgesi’nde ara buluculukla ilgili hedeflerin yer alacağını, temel bir ara buluculuk kanunu konusunda çalışmaların sürdüğünü kaydeden Tunç, “Ara buluculuğun temel bir kanunu olması gerekir. Bu konudaki çalışmalarımızı bilim kurulumuzla beraber sürdürüyoruz. Alternatif uyuşmazlık çözüm yöntemlerinin hukuk uyuşmazlıklarında etkinliğinin daha da arttırılması, hem de ceza adaleti sistemi bakımından da geliştirmenin gayreti içerisindeyiz” ifadelerini kullandı.
“Ara buluculuk ortak insani değerlerin zaferidir”
Adalet Bakanı Tunç, idarenin taraf olduğu iş hukuku, kira uyuşmazlıkları gibi özel hukuk anlaşmazlıklarında ara buluculuk müessesenin öneminin günden güne arttığını belirtti.
Ara buluculuğu, “idarenin taraf olduğu uyuşmazlıklarda çözüme giden yolda barışın ve sağduyunun canlandırdığı güçlü bir nefes” olarak niteleyen Tunç, şöyle devam etti:
“Devletin yönetimi ve idaresi, aslında toplumun nabzının tutulduğu yerdir. Ara buluculuk bu yönüyle, vatandaşla devlet arasındaki mesafeyi kapatan, köprüler kurarak karşılıklı güveni yeniden inşa eden kıymetli bir yoldur.
Ara buluculuk kurumu bir dava dosyasında kaybolmuş insan hayatlarını, katı kuralların arasında sıkışmış talepleri, resmi dille örtülmüş hak arayışlarını alır, bunları şeffaflık, güven ve sağduyuyla yeniden anlamlandırır. İdare, bu müesseseye gönüllü bir yol arkadaşı olarak dahil olduğunda, yalnızca adaletin tecellisi değil, aynı zamanda kamusal vicdanın huzuru da sağlanmış olur. Bu çözüm yolunda idare, bir dost gibi yaklaşmalı, dayatma yerine rızayı seçmelidir.
Çünkü ara buluculuğun özü, zıtlıkların ve kavganın değil, uzlaşının ve ortak insani değerlerin zaferidir. İşte bu yüzden ara buluculuk idarenin taraf olduğu uyuşmazlıklarda özellikle bir güç gösterisi değil; aksine, merhamet ve akıl yolculuğudur.
İdarenin taraf olduğu bu uyuşmazlıklarda ara buluculuğun varlığı, insanımızın devlete duyduğu güveni derinleştirmekte, toplumsal barışın alt yapısını sağlamlaştırmaktadır. Dolayısıyla ara buluculuk vatandaşın hem maddi hem de manevi menfaatini korurken, kamuyu da harç, gider avansı, vekalet ücreti gibi maddi külfetlerden koruyan bir sistemdir.”
İdarelerin taraf olduğu uyuşmazlıklarda ara buluculukla şu ana kadar yaklaşık 80 bin anlaşma sağlandığını bildiren Tunç, bakanlıklarca 7 bin 537, büyükşehir ve il belediyelerince 27 bin 708, üniversitelerce de 9 bin 231 anlaşma yapıldığını dile getirdi.
Yılmaz Tunç, “Bu rakamı değerli buluyoruz ancak yeterli bulmuyoruz. Bugün bir araya gelmemizin önemli nedenlerinden biri de bu sayıyı daha da yukarılara taşımak için yapılması gerekenleri tartışmak ve ortaya koymaktır” dedi.
