Anadolu’nun köklü tarihi, binlerce yıl boyunca sayısız medeniyetin kültürel zenginliklerine ev sahipliği yaptı. Toprağın altından çıkan her eser, bu toprakların hafızasına kazınan eşsiz bir hikaye barındırıyor. Ancak yıllar içinde çeşitli yollarla Anadolu’dan yurt dışına kaçırılan pek çok kültürel miras, uzun süre ait olduğu topraklara hasret kaldı.
Bu kayıpların önüne geçmek amacıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı’na bağlı ekipler kapsamlı ve titiz çalışmalar yürüttü. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Kaçakçılıkla Mücadele Daire Başkanlığı’nın özverili çalışmaları sonucunda 2002 yılından bu yana tam 13 bin 291 tarihi eser yeniden Türkiye’ye geri döndü.
Uzman ekipler, eserlerin izini sürmek için dünyanın dört bir yanındaki müzeleri, müzayede kataloglarını ve sanat ticaretiyle uğraşan kurumların web sitelerini düzenli olarak taradı. Tespit edilen eserler, bulundukları ülkede, yerinde incelendi. Ardından Türkiye’ye iadesi için gerekli hukuki süreçler başlatıldı.
2025 yılında da çalışmalar hız kesmedi. Yılın başından bu yana Bahreyn, İsviçre, ABD, İngiltere ve Kanada’dan birbirinden değerli toplam 23 eser ait olduğu topraklara getirildi. İşte bu yıl anavatanına dönen eserler ve hikayeleri:
Kanada’dan Anadolu’ya ait 11 eser
Ottawa’da yaşayan bir kişi, babasından miras kalan Anadolu kökenli 6 testi, 2 kandil, 2 pişmiş toprak kap ve 1 pazubendi iade etti. Eserler, diplomatik kargo yoluyla Türkiye’ye getirildi ve Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde muhafaza altına alındı.
[Fotoğraf: Kültür ve Turizm Bakanlığı]
İngiltere’den çini karo
Adana Ulu Camii’den 2003’te çalındığı bilinen İznik çini karo, İngiltere’de bir müzayedede tespit edildi. Girişimler sonucu eser müzayededen çekildi ve Türkiye’ye iade edilerek Ankara Etnografya Müzesi’ne teslim edildi.
[Fotoğraf: AA]
ABD’den yılın başından bu yana 3 eser getirildi
Güney Carolina’daki McKissick Müzesi, Hellenistik Dönem özellikleri taşıyan Anadolu kökenli bir ostotheki gönüllü olarak iade etti. Antik çağda ağırlıklı olarak Anadolu’da kullanılan, ölülerin konulduğu bu küçük lahit Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde korunuyor.
Yine ABD’den iade edilen bir başka eser, çömlekti… Kuzey Carolina Denizcilik Müzesi, Bizans dönemine ait çömleği gönüllü olarak Türkiye’ye iade etti. O eser de Ankara Anadolu Medeniyetleri Müzesi’nde muhafaza ediliyor.
ABD’den iade edilen en değerli eser ise Burdur’daki Boubon Antik Kenti’nden yasa dışı yollarla çıkarılan Roma İmparatoru Marcus Aurelius’a ait bronz bir heykeldi. Boubon’daki Sebasteion yapısında yer alan onurlandırılmış imparator heykelleri arasında yer alan bu değerli eser, Cleveland Sanat Müzesi’nden getirilerek Cumhurbaşkanlığı Külliyesi Sergi Salonu’nda görülebilir.
.jpg)
[Fotoğraf: Kültür ve Turizm Bakanlığı]
İsviçre’den 7 eser
İsviçre’de yürütülen bir soruşturma sonucunda ele geçirilen Geç Tunç Çağı’na ait altın adak heykelcikleri, granülasyon tekniğiyle yapılmış altın küpe, Roma dönemi cam eserler ve amphoriskos tipi şişe Türkiye’ye iade edildi.
.jpg)
[Fotoğraf: Kültür ve Turizm Bakanlığı]
Bahreyn’den yazma eser
Konya Yusufağa Yazma Eser Kütüphanesi’nden 2000 yılında çalınan İbn-i Berrecan’a ait 1268 tarihli “Kitab Şerhu’l-Esma” adlı yazma eser, Bahreyn vatandaşı tarafından gönüllü olarak teslim edildi. Eser yeniden ait olduğu yere, Yusufağa Yazma Eserler Kütüphanesi envanterine eklendi.
