Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı’na (IARC) göre, sigara içmeyen bireylerde akciğer kanseri, dünya genelinde kansere bağlı ölümler arasında beşinci sırada yer alıyor. Özellikle adenokarsinom türünün, hem erkeklerde hem de kadınlarda en yaygın görülen akciğer kanseri türü olduğu belirtildi.
Hava kirliliği kaynaklı vakalar artıyor
IARC tarafından yayımlanan ve The Lancet Respiratory Medicine dergisinde yer alan araştırmaya göre, 2022 yılında hava kirliliğine maruz kalma nedeniyle yaklaşık 200 bin adenokarsinom vakası tespit edildi. Bu vakaların büyük bir kısmı Doğu Asya’da, özellikle Çin’de görüldü.
Araştırmanın baş yazarı ve IARC’nin kanser gözetimi bölüm başkanı Dr. Freddie Bray, The Guardian gazetesine yaptığı açıklamada, bulguların akciğer kanserine yol açan risk faktörlerinin izlenmesi gerektiğini ortaya koyduğunu belirtti. Sigaranın ana neden olarak kabul edilmediği toplumlarda, hava kirliliği gibi diğer olası nedenlerin detaylı olarak araştırılması gerektiğini vurguladı.
Sigara kullanımındaki düşüş, adenokarsinom oranlarını artırıyor
Sigara kullanımındaki azalma ile birlikte, sigara içmeyen bireylerde akciğer kanseri oranlarının arttığı gözlemleniyor.
Dr. Bray, “Sigara kullanımının azaldığı ülkelerde, örneğin Birleşik Krallık ve ABD’de, sigara içmeyenlerde akciğer kanseri vakalarının oranı artış gösteriyor” dedi.
“Önümüzdeki yıllarda hava kirliliğinin akciğer kanseri üzerindeki etkisinin artıp artmayacağı, tütün kullanımı ve hava kirliliği ile mücadelede alınacak önlemlere bağlı olacak.”
Kadınlarda akciğer kanseri vakaları yükselişte
Akciğer kanseri, dünya çapında en yaygın görülen ve en fazla ölüme neden olan kanser türü olmaya devam ediyor.
2022 yılında yaklaşık 2,5 milyon yeni akciğer kanseri vakası tespit edildi. Ancak, kanser türleri arasındaki dağılımda önemli değişimler gözlemlendi.
Adenokarsinom, erkeklerde görülen akciğer kanserlerinin yüzde 45,6’sını, kadınlarda ise yüzde 59,7’sini oluşturuyor. Bu oranlar 2020 yılında sırasıyla yüzde 39 ve yüzde 57,1 olarak kaydedilmişti.
Son 40 yılda birçok ülkede erkeklerde akciğer kanseri vakaları azalırken, kadınlarda bu oran artış göstermeye devam ediyor.
2023 yılında İngiltere’de kadınlarda akciğer kanseri oranlarının erkekleri geçtiği ortaya çıkmış ve bu durum sağlık uzmanları tarafından uyarı niteliğinde değerlendirilmişti. Uzmanlar, kadınların akciğer kanseri belirtileri konusunda daha bilinçli olmaları gerektiğini belirtiyor.
Hava kirliliği ve akciğer kanseri arasındaki bağ güçleniyor
IARC, sigara kullanımındaki değişimler ve hava kirliliğine maruz kalma oranlarının, akciğer kanseri türlerinin görülme sıklığını etkilediğini belirtti. Artan bilimsel kanıtlar, hava kirliliğinin adenokarsinom riskini yükselttiğini gösteriyor. Özellikle sigara içmeyen bireylerde, adenokarsinom vakalarının yüzde 53 ile yüzde 70’inin hava kirliliği ile ilişkili olduğu tahmin ediliyor.
Dr. Bray, “Çalışmamız, akciğer kanserinin ve ona neden olan risk faktörlerinin nasıl değiştiğini anlamamıza yardımcı oluyor ve küresel çapta akciğer kanseriyle mücadelede yol gösterici olabilecek önleyici stratejilerin geliştirilmesine katkı sağlıyor” ifadelerini kullandı.
Sigara kullanımındaki düşüş ve hava kirliliğine maruz kalma seviyelerinin akciğer kanseri türlerini şekillendirdiğini belirten Bray, gelecekte yüksek riskli topluluklara yönelik tütün ve hava kirliliğiyle mücadele stratejileri geliştirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
