Trump yönetiminin son kararına göre, ABD’ye giren çelik ve alüminyum için yüzde 25 oranında sabit vergi uygulanacak ve tüm ülkelere yönelik muafiyetler sona erecek.
Kararın hemen ardından Avrupa Birliği, ABD menşeli milyarlarca euroluk ürüne karşılık olarak ek gümrük tarifeleri getireceğini duyurdu.
Trump yönetimi, bu tarifelerin ABD’de çelik ve alüminyum üretimini artırmasını umarken, eleştirmenler bu durumun Amerikan tüketicileri için fiyatları yükselteceğini ve ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebileceğini savunuyor.
ABD Çelik ve Demir Enstitüsü (AISI) kararı memnuniyetle karşılarken, kurumun başkanı Kevin Dempsey, alınan önlemlerin sektörü korumaya yönelik olduğunu belirtti.
ABD, çelik ve alüminyumun en büyük ithalatçılarından biri konumunda bulunuyor. Kanada, Meksika ve Brezilya, ülkenin en büyük tedarikçileri arasında yer alıyor.
‘Hiçbir istisna yok’
Birçok ülke ABD’nin kararına hızlı bir şekilde tepki gösterdi.
Birleşik Krallık Ticaret Bakanı Jonathan Reynolds, karardan duyduğu hayal kırıklığını dile getirerek “Ulusal çıkarlarımızı korumak için tüm seçenekler masada” dedi.
Avrupa Komisyonu, 26 milyar euro (21,9 milyar sterlin, 28,3 milyar dolar) değerindeki ABD mallarına karşılık olarak ek gümrük vergisi uygulayacağını açıkladı.
Avustralya Başbakanı Anthony Albanese ise tarifelerin “tamamen haksız” olduğunu belirterek, “Bu karar, iki ülke arasındaki uzun süredir devam eden dostluğa aykırı” dedi.
Ancak Avustralya, misilleme tarifeleri uygulamayacağını, çünkü bunun yalnızca Avustralyalı tüketiciler için maliyetleri artıracağını ifade etti.
Öte yandan Kanada Enerji Bakanı Jonathan Wilkinson, ülkesinin misillemede bulunacağını ancak gerilimi tırmandırmak istemediğini söyledi.
İngiliz çelik sektörü endişeli
İngiltere’de çelik sektörünün temsilcisi UK Steel’in genel direktörü Gareth Stace, ABD’nin kararını “büyük hayal kırıklığı” olarak nitelendirdi.
ABD’ye yapılan bazı çelik ihracatlarının iptal edildiğini veya askıya alındığını belirten Stace, bu durumun İngiliz üreticilere yıllık 100 milyon sterlin ek maliyet getireceğini ifade etti.
AB’den misilleme geliyor
Avrupa Birliği (AB), ABD’nin bugün yürürlüğe giren çelik ve aluminyum gümrük vergilerine karşılık vererek 1 Nisan’dan itibaren ABD’den ithal edilen ürünlere karşı tedbir alacak.
Avrupa Komisyonu’nun açıklamasına göre, ABD’nin gümrük vergilerinden etkilenen ürünlere denk tutarda 28 milyar dolara tekabül eden ABD ürününe yönelik tedbir alınacak.
Açıklamada Avrupa Komisyonu’nun ticaret anlaşmazlığına çözüm bulmak için müzakerelere açık olduğu ifade edildi.
ABD’nin tüm ithal çelik ve aluminyuma getirdiği yüzde 25 ek gümrük vergisi, daha önceki istisnaların yürürlük tarihinin dolmasıyla beraber bugün devreye girdi.
Gümrük vergisi sadece ham ürünü değil çelik ve aluminyumdan mamul yüzlerce ürünü kapsıyor.
Ekonomik büyüme endişesi
Yeni vergiler, ABD’ye çelik ve alüminyum ithal etmek isteyen işletmelerin yüzde 25 ek vergi ödemek zorunda kalacağı anlamına geliyor.
Bu durum, havacılık, otomotiv ve inşaat gibi sektörlerde maliyetleri artırabilir. ABD Otomotiv Politikaları Konseyi, Kanada ve Meksika’ya yönelik muafiyetlerin kaldırılmasının otomotiv tedarik zincirine ciddi maliyetler getireceğini belirtti.
Ekonomistler, tarifelerin ABD çelik ve alüminyum sektörüne fayda sağlayabileceğini ancak genel ekonomi üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini söylüyor.
Ekonomik araştırma şirketi Oxford Economics, ABD’nin büyüme tahminini yüzde 2,4’ten yüzde 2’ye düşürdü.
Kanada’dan ABD’ye elektrik tehdidi ve Trump’tan geri adım
Kanada’nın en kalabalık eyaleti Ontario’nun Başbakanı Doug Ford, Washington yönetiminin gümrük vergilerine karşılık ABD eyaletlerine sağladıkları elektriğe yüzde 25 oranında ek ücret uygulayacaklarını bildirdi.
Ford, düzenlediği basın toplantısında, ABD’nin Kanada’ya uyguladığı tarifelere karşı eyaletin misilleme önlemlerini açıkladı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın çelik, alüminyum, süt ürünleri ve kereste gibi ürünlere yönelik diğer gümrük vergisi tehditlerine işaret eden Ford, bu tehditler tamamen ortadan kalkana kadar geri adım atmayacaklarını söyledi.
Ford, bu kaosun sona ermesi ve birlikte çalışarak adil bir anlaşma yapılması gerektiğine dikkati çekerek, o zamana kadar Ontario’nun elindeki kozu en üst düzeye çıkarmak için azami baskı uygulayacaklarını kaydetti.
Bu kapsamda bugünden itibaren ABD’nin Michigan, Minnesota ve New York eyaletlerine yaptıkları elektrik ihracatına yüzde 25 ek ücret uygulayacaklarını belirten Ford, bunun 1,5 milyon ev ve iş yerini etkileyeceğini aktardı.
“Gerekirse elektriği tamamen kesmekte tereddüt etmeyeceğim”
Ford, gerekirse bu oranı artırmaktan çekinmeyeceğinin altını çizerek, “ABD bunu tırmandırırsa, elektriği tamamen kesmekte tereddüt etmeyeceğim. Amerikan halkı için çok üzülüyorum çünkü bu ticaret savaşını başlatan onlar değil. Sorumlu olan tek bir kişi var, o da Başkan Trump.” diye konuştu.
Birlikte çalışmayı tercih ettiğini vurgulayan Ford, “en yakın dostlar ve müttefiklere” karşı yüksek maliyetli gümrük vergileri uygulamanın mantıklı olmadığını dile getirdi.
Ford, ABD piyasalarının trilyonlarca dolar değer kaybettiğini, istihdamın risk altında olduğunu ve Amerikalıların maliyetinin artacağını ifade ederek, “Bu şekilde olmak zorunda değil. Birlikte çalıştığımızda daha güçlü oluruz. Umarım birlikte çalışmaya, istihdam yaratmaya, ekonomilerimizi büyütmeye ve her iki ülkedeki aileler için maliyetleri düşürmeye geri dönebiliriz.” dedi.
Trump geri adım attı ancak durmadı: Kanada 51. eyalet olmalı
Donald Trump, Kanada’ya yönelik çelik ve metal ithalatına uygulanan gümrük vergisini yüzde 50’ye çıkarma planını ilk kez tehdit ettikten birkaç saat sonra durdurdu.
Trump, Kanada’nın Ontario eyaletinin ABD’ye satılan elektriğe yüzde 25 gümrük vergisi koyacağı açıklamasına Truth Social hesabından karşılık verdi.
Kanada’nın söz konusu kararına sert tepki gösteren Trump, Kanada’dan ABD’ye gelen tüm çelik ve alüminyum ürünlerine yüzde 25 daha gümrük vergisi ekleyerek toplamda oranı yüzde 50’ye çıkaracaklarını açıkladı.
Trump ayrıca, Kanada’nın çeşitli ABD süt ürünlerine uyguladığı yüzde 250 ila yüzde 390 oranındaki çiftçi gümrük vergisini de derhal kaldırması gerektiğini kaydetti.
Ontario’nun ABD’ye satılan elektriğe koyacağı gümrük vergisinin yarattığı zorluğa işaret eden Trump, “Kısa bir süre içinde söz konusu bölgede elektrik konusunda Ulusal Acil Durum ilan edeceğim. Bu, ABD’nin Kanada’dan gelen bu kötü niyetli tehdidi hafifletmek için yapılması gerekenleri hızla yapmasını sağlayacaktır.” değerlendirmesini yaptı.
Trump, “Kanada’yı yılda 200 milyar dolardan fazla sübvanse ediyoruz. Neden? Bu böyle devam edemez. Mantıklı olan tek şey Kanada’nın 51. eyaletimiz olmasıdır.” ifadesini kullandı.
“Trump’ın tarifeleri birkaç aydan fazla sürdürmesi halinde ekonomide gerileme muhtemel”
Moody’s Analytics Başekonomisti Mark Zandi de “ABD’nin önümüzdeki yıl resesyona girme riski rahatsız edici derecede yüksek ve artıyor.” dedi.
Yılın başında yüzde 15 olarak gördüğü bu ihtimali şimdi yüzde 35 olarak değerlendirdiğini belirten Zandi, “Bağlam açısından, tipik resesyon olasılığı yüzde 15’tir. ABD ekonomisi tarihsel olarak ortalama her 6 ya da 7 yılda bir resesyona girmekte.” ifadelerini kullandı.
Zandi, “Trump yönetiminin açıkladığı tarife artışlarını gerçekleştirmesi ve bunları birkaç aydan daha uzun bir süre devam ettirmesi halinde ekonomide bir gerileme yaşanması muhtemel. Bu tarifeler, ABD’nin ticaret ortaklarının ABD ürünlerine kendi tarifelerini ve tarife dışı engellerini uygulamasıyla birlikte küresel bir ticaret savaşını tetikleyecektir.” değerlendirmesinde bulundu.
Hisse senedi fiyatlarının da düşmeye devam edeceğini belirten Zandi, ekonominin mevcut büyümesinin büyük bir kısmını sağlayan varlıklı Amerikalıların servet ve harcamaları üzerinde baskı yaratacağını aktardı.
Zandi, “Elbette Hükümet Verimliliği Departmanının (DOGE) kamu istihdamı ve finansmanında yaptığı gelişigüzel kesintiler ile önümüzdeki haftalarda gündeme gelecek hükümetin kapanması ve Hazine’nin borç limiti konusundaki belirsizlik de ekonomi üzerinde baskı yaratıyor.” dedi.
Ayrıca Zandi, zayıf ya da durgun bir ekonominin, vergi gelirlerini vuracağı ve işsizlik sigortası ile diğer gelir destek programları için devlet harcamalarını otomatik olarak artıracağı için ülkenin mali sorunlarını da şiddetlendireceğini ifade etti.
“Küresel ticaret savaşının tam anlamıyla çıkması halinde ekonomik koşullar hızla kötüleşebilir”
Fitch Ratings ABD Ekonomik Araştırmalar Başkanı Olu Sonola ise “Şu anki tahminlerimizde yakın vadede bir resesyon öngörmüyoruz, ancak resesyon riskinin bir ya da iki ay öncesine göre biraz daha yüksek olduğunu söylemek mümkün.” dedi.
Sonola, piyasadaki gerilemenin “hız kesmeden” devam etmesi ve ticari gerilimlerin “baş döndürücü” bir hızla sürmesi halinde tüketiciler ve iş dünyasının bu durumu dikkate alacağını belirtti.
Artan belirsizliğin tüketicileri tasarruflarını artırmaya ve harcamalarını kısmaya teşvik edebileceğine işaret eden Sonola, “İşletmeler de sermaye harcamalarını kısabilir ve genellikle işletme harcamalarındaki ciddi bir gerileme resesyonu tetikleyebilir.” değerlendirmesinde bulundu.
Sonola, “Şu an için ekonomi hala iyi durumda, ancak küresel ticaret savaşının tam anlamıyla çıkması halinde ekonomik koşullar hızla kötüleşebilir.” ifadelerini kullandı.
