ABD’de geçen hafta hükümetin tekrar açılması için yapılan bütçe görüşmeleri sonuçsuz kalırken, yeni haftada uzlaşma olup olmayacağına yönelik haber akışı, ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’i hedef alan tarife söylemleri ve Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) ve Dünya Bankasının yıllık toplantıları takip edilecek.
Senato’da yedinci kez yapılan oylamalarda hem Cumhuriyetçilerin hem de Demokratların geçici bütçe tasarıları yeterli oy sayısına ulaşamadı. Buna karşın ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu federal hükümetin kapalı olmasına rağmen, ay sonundaki Fed toplantısına yetiştirilmek üzere enflasyona ilişkin rapor hazırlanması amacıyla çalışanlarını işe geri çağırdı.
ABD Çalışma İstatistikleri Bürosu’ndan (BLS), yapılan açıklamada eylül ayına ilişkin Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) 24 Ekim’de açıklanacağı bildirdi.
Ülkede federal hükümetin kapalı kalmaya devam etmesi, başta istihdam verileri gibi Fed’in faiz indirim sürecine yönelik fiyatlamaları değiştirebilecek verilerin açıklanmasını ertelerken, istihdam piyasasında yavaşlamanın arttığına yönelik öngörüler Fed’in faiz indirim beklentilerinin güçlü kalmasında etkili oluyor.
Para piyasalarında fiyatlamalarda Fed’in ekim ve aralık aylarındaki toplantılarında 25’er baz puan gevşeyerek toplamda 50 baz puan indirime gideceğine kesin gözüyle bakılıyor.
Piyasalardaki beklentilerin yanı sıra dün açıklanan Fed’in son toplantısına ilişkin tutanaklar, yılın geri kalanında daha fazla politika gevşemesine gidilebileceğini ortaya koydu.
Tutanaklara göre, neredeyse tüm yetkililer, eylül ayı toplantısında politika faizinin 25 baz puan düşürülmesini destekledi. Yetkililerin çoğu, bu yılın geri kalanında politikayı daha da gevşetmenin uygun olacağını değerlendirdi.
Trump, Çin’e yüzde 100 ek tarife uygulayacaklarını açıkladı
ABD Başkanı Donald Trump, 1 Kasım itibarıyla Çin’e şu anda ödediği tarifeye ek olarak yüzde 100 gümrük vergisi getireceklerini ve tüm kritik yazılımlara ihracat kontrolü uygulayacaklarını duyurdu.
Geçen hafta Çin, nadir toprak elementleri ve üretim teknolojilerinin ihracatına yeni kısıtlamalar getirmişti. Trump, konuya ilişkin sosyal medya hesabından yaptığı açıklamalarda, Çin’in ülkelere mektuplar göndererek nadir toprak elementleriyle ilgili üretimin her aşamasına ihracat kısıtlamaları getirmeyi planladığını bildirdiğini aktardı.
Çin’in son derece düşmanca bir mektup göndererek ticaret konusunda olağanüstü agresif bir tutum sergilediğini belirten Trump, şunları kaydetti:
“Çin’in bu benzeri görülmemiş tutumu göz önüne alındığında ve benzer tehditlerle karşı karşıya olan diğer ülkeler adına değil, yalnızca ABD adına konuşarak, 1 Kasım’dan itibaren (veya Çin’in alacağı diğer önlemler veya değişikliklere bağlı olarak daha erken bir tarihten itibaren), ABD, Çin’e şu anda ödediği tarife üzerine yüzde 100 oranında gümrük vergisi uygulayacak. Ayrıca, 1 Kasım’da tüm kritik yazılımlara ihracat kontrolü uygulayacağız.”
New York borsası negatif seyretti
Bu gelişmelerle New York borsasında geçen hafta satıcılı bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 2,43, Nasdaq endeksi yüzde 2,53 ve Dow Jones endeksi yüzde 2,73 düştü. Cuma günü ABD ve Çin arasında tarife savaşlarının tekrar başlayacağına yönelik beklentilerle sert düşüşler izlendi.
ABD tahvil piyasalarında geçen hafta alıcılı seyir hakim olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 6 baz puan düşüşle 4,06 seviyesinde tamamladı. Dolar endeksi ise geçen haftayı yüzde 1,3 yükselişle 99,0 seviyesinden kapattı.
Emtia piyasasında altının ons fiyatı, haftalık bazda yükselişini 8. haftaya taşıdı. Çarşamba günü 4 bin 59,29 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesini yenileyen ons altın, bu seviyelerden gelen kar satışlarına karşın haftayı yüzde 3,4 artışla 4 bin 19 dolardan tamamladı.
Altındaki güçlü seyirle birlikte alternatif yatırım aracı olarak öne çıkan gümüşte de rekorlar izlendi. Perşembe günü gümüşün ons fiyatı, 51,74 dolarla tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü. Gümüşün ons fiyatı da haftalık bazdaki yükseliş serisini 8. haftaya taşırken, bu hafta yüzde 4,4 artışla 50,09 dolar seviyesinden kapandı.
Gazze’de sağlanan ateşkes anlaşmasıyla azalan jeopolitik riskler ve ABD’de talebin zayıf seyrettiğine ilişkin haber akışı Brent petrolün varil fiyatındaki düşüşte etkili olurken, cuma günü ortaya çıkan ABD ve Çin arasındaki tarife savaşlarının tekrar güç kazanacağı endişesi petrol fiyatlarındaki kayıpları derinleştirdi.
Brent petrolün varili haftalık bazda yüzde 3,4 değer kaybıyla 62,1 dolarda haftayı tamamladı.
13 Ekim ile başlayacak haftada salı Fed Başkanı Powell’ın konuşması, çarşamba Fed’in Bej Kitap raporu, perşembe Philadelphia Fed imalat endeksi takip edilecek. Ülkede kamu kurumu verilerinin açıklanma sürecine yönelik belirsizlikler devam ediyor.
Avrupa’da enflasyon verileri takip edilecek
Avrupa borsaları geçen satış ağırlıklı seyrederken, yeni haftada Almanya ve Avro Bölgesi’nde tüketici enflasyonun yanı Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde’ın konuşması takip edilecek.
Geçen hafta bölgede Fransa’da devam eden siyasi belirsizliklere yönelik haber akışı piyasaların yönü üzerinde etkili oldu.
Fransa’da François Bayrou hükümetinin Ulusal Meclis’ten güvenoyu alamayarak düşmesi sonrası 9 Eylül’de başbakan olarak atanan Sebastien Lecornu yeni hükümeti kurmasından saatler sonra istifa etti.
Söz konusu istifa kararı ülkedeki siyasi belirsizlikleri artırırken, haftanın son işlem gününde piyasalar kapandıktan sonra Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Lecornu’yu tekrar başbakan olarak atadı.
Öte yandan, geçen hafta açıklanan ECB’nin 10-11 Eylül tarihli toplantı tutanakları Yönetim Konseyi üyelerinin daha fazla faiz indirimi için acele edilmemesi gerektiğini değerlendirdiklerini ortaya koydu.
Bu gelişmelerin yanı sıra, Avrupa Birliği’nin (AB), üye ülkelerdeki çelik sektörünü korumak için bu ürüne yönelik ithalat kotalarını azaltmayı ve gümrük vergilerini yükseltmeyi içeren planlarına ilişkin haber akışı da takip edildi.
Avrupa Otomobil Üreticileri Birliği, AB’nin çelik sektörünü korumak için ithalat kotalarını düşürmeyi, kota dışı tarifeleri yükseltmeyi içeren planına enflasyonist etkiler nedeniyle tepki gösterdi.
Geçen hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,67, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 2,80, Almanya’da DAX endeksi yüzde 0,56, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 2,02 düştü.
Gelecek haftanın veri takviminde salı Almanya’da tüketici enflasyonu, ZEW Ekonomik Güven Endeksi, çarşamba Avro Bölgesi’nde sanayi üretimi, perşembe İngiltere’de sanayi üretimi Avro Bölgesi’nde dış ticaret dengesi ve ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması, cuma Avro Bölgesi’nde tüketici enflasyonu verileri yer alıyor.
Asya borsaları Hong Kong hariç pozitif seyretti
Asya borsalarında geçen Hong Kong hariç pozitif bir seyir izlenirken, gözler gelecek hafta Çin’in nadir toprak elementlerinin satışına ilişkin kararıyla tekrar başlayan ABD ve Çin arasındaki tarife gerilimine çevrildi.
ABD Başkanı Trump, Çin’e yüzde 100 ek tarife uygulayacaklarını açıklarken, Çin tarafının bu karara misilleme yapıp yapmayacağına yönelik belirsizlikler varlığını koruyor.
Analistler, Çin’in bu karara karşı olası bir misilleme tarife kararının ABD tarafından gelecek daha büyük bir ekonomik tepkiye yol açabileceğini belirterek, yeni haftada Çin piyasalarında risk algısının yüksek seyretmesinin beklendiğini söyledi.
Japonya tarafında ise ülkedeki iktidardaki Liberal Demokrat Partinin (LDP) yeni liderinin Takaiçi Sanae olmasının ardından Japonya borsasında ralli devam ediyor. Yen dolar karşısında değer kaybetmeye devam ederken, dolar/yen paritesi geçen hafta yüzde 1,2 artışla 151,2 seviyesinden kapandı.
LDP’nin yeni liderinin Takaiçi olmasının ardından Japonya Merkez Bankasına (BoJ) ilişkin faiz artırımı öngörülerinin gücünü kaybetmesi ülke piyasalarını desteklerken, Nikkei 225 endeksi geçen hafta rekor tazeledi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 3,13 düşerken, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,73, Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 5,07 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,37 yükseldi.
Gelecek hafta pazartesi Çin’de dış ticaret dengesi, çarşamba Japonya’da sanayi üretimi, kapasite kullanım oranı ve Çin’de enflasyon verileri takip edilecek.
Pazartesi, Japonya’da piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.
Yurt içinde ödemeler dengesi verisi takip edilecek
Yurt içinde geçen hafta satış ağırlıklı bir seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 1,27 azalışla 10.720,36 puandan kapandı. Gelecek hafta yurt içinde gözler ağustos ayına ilişkin ödemeler dengesi verisine çevrildi.
Ödemeler Dengesi Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, cari işlemler hesabının ağustos ayında 5 milyar 472 milyon dolar fazla verdiğini tahmin etti. Ekonomistler, cari işlemler açığının 2025 yılında ise 21 milyar 125 milyon dolar olarak gerçekleşeceğini tahmin etti.
Öte yandan, gelecek hafta S&P’nin Türkiye için kredi notu değerlendirme raporunu açıklaması bekleniyor.
Dolar/TL, haftayı önceki haftalık kapanışın yüzde 0,4 üzerinde 41,8480’ten tamamladı.
Gelecek hafta yurt içinde pazartesi ödemeler dengesi, çarşamba bütçe dengesi, perşembe konut fiyat endeksi ve konut satış istatistikleri, cuma Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının piyasa katılımcıları anketi verileri takip edilecek.
