Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı için 2025, yeşil dönüşümden endüstri projelerine, uzaydan yapay zekaya, KOBİ’lerden teknolojiye kadar çeşitli alanlarda yeni planların uygulamaya alınacağı ve gelecek döneme ilişkin yol haritalarının şekilleneceği bir yıl olacak.
Bu kapsamda, öncelikle Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının desteğiyle hazırlanan yeni teşvik sistemi devreye alınacak. Sistemle emek yoğun sektörlerin genç nüfusa sahip illerde güçlü şekilde yoluna devam etmesi ve şehir-sektör eşleşmesi kuvvetlendirilecek. Böylece Yerel Kalkınma Hamlesi Programı ile her ilin sahip olduğu ekonomik potansiyeli değere dönüştürecek yatırımlara en ileri destekler ve teşvikler verilecek.
Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi, HIT-30 gibi yüksek teknolojili, yüksek katma değer odaklı programlar yeni teşvik sisteminde daha etkin şekilde desteklenecek.
Yeni çağrılar geliyor
Teknoloji Odaklı Sanayi Hamlesi Programı kapsamında kritik ürün ve teknolojilerin yerli imkanlarla geliştirilmesi ve üretilmesi için yeni program çağrılarına çıkılacak.
Ülke ölçeğinde sanayi büyüme havzaları belirlenerek, altyapısı hazır planlı sanayi alanları genişletilecek.
Büyük ölçekli özel sektör AR-GE merkezleri ve teknopark firmalarının yeni teknoloji alanlarına odaklanmalarını ve öncü çıktılar üreterek rekabetçiliklerini güçlendirmelerini sağlayacak uzmanlaşma modeli hayata geçirilecek.
Yüksek teknolojili imalat sanayi sektörleri ile bilişimde büyüme potansiyeline sahip KOBİ’ler ve Turcorn olma potansiyeline sahip girişimler, kapasite gelişimi ve küresel seviyede rekabetçilik hedefiyle daha odaklı ve yoğun şekilde desteklenecek.
Sanayi Alanları Master Planı geliyor
Bir diğer önemli yapısal reform da OSB’lerde yapılacak. Bu bölgelerde yatırım yerlerinin sanayicilerle buluşmasını hızlandıracak tedbirler alınarak, Sanayi Alanları Master Planı kamuoyuyla paylaşılacak. Planla tüm sanayi yatırımlarının ve sahip olunan sanayi alanlarının toplam yüz ölçümündeki payının büyütülmesi sağlanacak. OSB’lerin ve endüstri bölgelerinin kuruluş süreçlerinin yanı sıra yatırımcılarla yatırım yerlerinin buluşmasının da hızlandırılması planlanıyor.
Ayrıca, 2024’ün son aylarındaki istihdam seviyesini koruması taahhüdünü yerine getiren KOBİ’lere her bir çalışan için 2 bin 500 liraya kadar destek verilecek. KOBİ’ler, ocakta istihdamını korumuşsa şubatta destek ödemesini almaya başlayacak.
OSB’lerin yeşil altyapı yatırımları da Dünya Bankası ve Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı işbirliğinde sürdürülen proje kapsamında 6,3 milyar lirayla desteklenecek.
GAP’ta yeni dönem başladı
Şehir-sektör eşleşmesi kapsamında şehirlerin yerleşimler arası sanayi ilişkileri ve lojistik bağlantıları güçlendirilecek ve ulusal kalkınmaya azami katkı vermesi sağlanacak.
“Topyekün kalkınma” hedefiyle sanayi, tarım ve turizmde öne çıkan Güneydoğu Anadolu Bölgesi için 2024-2028 dönemini içeren yeni “GAP Eylem Planı” uygulamaya alındı. Bu kapsamda öncelikle yatırıma dönüştürülmesini planlanan 70 ürün tespit edilecek. Plan kapsamında 198 projeye 2024-2028 döneminde toplam 496 milyar lira kaynak aktarılacak.
Devreye alınacak GAP Entegre Kırsal Kalkınma Programı, Anadoludakiler, GAP Bedestenden Dijital Platformlara Programı ve GAP Sosyal Invest Programları ile de bölgeye yapılacak yeni yatırımların önünü açılacak.
Yeşil dönüşüm ajandanın ön sıralarında
Temiz enerji kaynaklarına yönelik çalışmalar da bu dönemde hız kazanacak.
Bu kapsamda, yeşil dönüşümde avantajlı finansman sağlayacak Türkiye Sanayi Karbonsuzlaşma Yatırım Platformunun kurulumu için uluslararası paydaşlarla çalışmalara başlanırken programla 3 milyar avroluk kaynağın sanayiye aktarılması öngörülüyor.
Önemi yeniden artan ve temiz enerji kabul edilen nükleer enerji teknolojilerine yönelik AR-GE programı başlatılacak, yeşil dönüşümün oluşturabileceği sosyal etkileri yönetmek amacıyla Dünya Bankası ile geliştirilen 400 milyon dolar bütçeli “Sosyal Kapsayıcı Yeşil Geçiş Projesi” kalkınma ajansları aracılığıyla uygulanacak.
Türkiye’nin kalite ve uygunluk değerlendirme üssü olacak Ankara Kalite Kampüsü’ne de yıl içinde taşınılması planlanıyor.
Ulusal Veri, Dijital Devlet ve Siber Güvenlik stratejileri ve eylem planları hazırlanarak uygulamaya konulacak.
Yeni yatırımlar bekleniyor
Türkiye’ye yıl içinde otomotiv ve lojistik alanında öncü şirketler yatırım kararı alırken bazı başka şirketlerin de yazılım, teknoloji ve teknik altyapı alanlarında bu yolu izlemesi bekleniyor.
Dünyanın en büyük elektrikli araç üreticisi Çinli BYD firması yaklaşık 1 milyar dolarlık yatırım için Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile anlaşma imzalamıştı. Şirketin, Manisa’da kurmayı planladığı 150 bin araç kapasiteli üretim tesisiyle 5 bin kişiye doğrudan istihdam sağlanması hedefleniyor.
Fransız otomobil parçası tedarikçisi Forvia da BYD’nin kuracağı fabrikaya tedarik sağlamak üzere söz konusu şirketle anlaştı.
Bu dönemde Türkiye’deki bazı şirketler de mevcut yatırımlarını genişletme kararı aldı. Tofaş Türk Otomobil Fabrikası AŞ. yaklaşık 217 milyon dolar, Oyak Renault Otomobil Fabrikaları AŞ de 265,5 milyon dolar sermaye harcama kararlarını duyurdu.
Otomotiv şirketlerine koltuk kılıfı üreten ABD-Türkiye ortaklı İdatrim Tekstil AŞ halihazırdaki 400 kişilik istihdamını 2 bine çıkarmayı planlıyor.
Teknoloji devi Yandex, Türkiye’deki pazar payını genişletmek amacıyla gelecek 3 yıl içinde 400 milyon dolarlık yatırım yapmayı planladığını açıkladı.
Trendyol Grubu, devam eden yatırımlarının yanı sıra gelecek dönemde Ankara’da veri merkezi kurmaya hazırlanıyor.
Vodafone da DAMAC ortaklığında İzmir’e yeni veri merkezi kazandırmak için 100 milyon dolarlık yatırım amaçlıyor.
100 Turcorn hedefi için çalışmalar sürüyor
Dijital Dönüşüm Destek Programı ile imalat sanayisinin dijitalleşme projeleri “öncelikli yatırım” olarak desteklenmeye devam edilecek.
Verimliliği artırmak için kurulan model fabrika sayısı 2025 sonunda 15’e yükseltilecek.
Turcorn100 Programı ve Atatürk Havalimanı’nda kurulacak dünyanın en büyük girişimcilik merkezi “Terminal İstanbul” projesiyle 2030 için 100 bin teknogirişim, 100 Turcorn (unicorn) hedefi için de çalışmalar sürecek.
Ayrıca, teknoparklarda 95 kuluçka merkezinde ve KOSGEB desteğiyle kurulan 30 TEKMER’de iş fikirlerini hayata geçiren yeni girişimlerin sayısı 3 bin 500’ü aştı. Girişimcilere GO (Girişim Ofisi) markasıyla hizmet sunacak 81 şehirde 100 yeni merkezle bu sayının 10 bine çıkarılması planlanıyor.
İmalat sanayisinde rekor ihracat hedefi
Söz konusu teşvik, çağrı ve programlar kapsamında imalat sanayisinin Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payının 2024’te gerçekleşmesi öngörülen yüzde 18,5 seviyesinden bu yıl yüzde 21,5’e yükseltilmesi öngörülüyor. İmalat sanayisi ihracatının ise 248 milyar dolar seviyesinden 268 milyar dolara yükseltilmesi hedefleniyor.
“Uzay vatan” yolunda yeni testler yolda
Milli Uzay Programı kapsamında ise geçen yıl önemli adımlar atıldı. Bu yıl da atılım yeni adımlarla sürecek. Bu kapsamda Türkiye’nin Ay’a erişebilen sayılı ülkeler arasına girmesini sağlayacak “Ay Araştırma Programı”nda çalışmalar devam ediyor. Bu kapsamda yörüngeler arası transferde kullanılacak milli hibrit roket motoru, 20 ateşleme testini başarıyla gerçekleştirdi ve Ay görevini icra edecek uzay aracının ön tasarım çalışmaları tamamlandı.Yeni aşama çalışmaları da 2025’te gerçekleştirilecek.
Ayrıca, Milli Bölgesel Konumlama ve Zamanlama Sistemi’nin kritik bileşenleri de yine bu yıl geliştirilmeye devam edilecek.
TEKNOFEST kapılarını 2 kere açacak
Üniversite kampüslerinde kurulacak 50 Milli Teknoloji Atölyesi ile bu yıl gençlerin proje geliştirmeleri için imkan sağlanacak.
Toplumun tamamında teknoloji ve bilim konusunda farkındalık oluşturmayı, Türkiye’nin bilim ve mühendislik alanlarında yetişmiş insan kaynağını artırmayı hedefleyen dünyanın en büyük uzay, havacılık ve teknoloji festivali TEKNOFEST 2025’te de kapılarını açacak.
Etkinlikte, gençlerin geleceğin teknolojileri üzerinde çalışmalarını desteklemek için yapay zekadan otonom sistemlere, uzay teknolojilerinden eğitime, akıllı ulaşımdan tarıma kadar geniş kapsamlı yarışmalar yapılacak. Etkinlik bu yıl Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ve İstanbul olmak üzere 2 kez gerçekleştirilecek. KKTC’deki etkinlik için 15 Ocak’a kadar başvuru yapılabilecek.
