Türk Devletleri Parlamenter Asamblesi (TÜRKPA) Genel Sekreteri Büyükelçi Mehmet Süreyya Er’in verdiği bilgiye göre, Türk Dünyasını ortak dijital platformda buluşturan projeler ortak hafızanın oluşturulmasına katkı sunmayı hedefliyor.
Türk Dünyası’nda dil birliğini pekiştirmek maksadıyla geliştirilen projeler, parlamentolar arası çalışma ahenginin teminine destek verecek, Türk Dünyası’nın kurumları arasındaki yazışmalar, belge ve kanun tercümeleri ile akademik metinlerdeki dil hassasiyetine katkı sağlayacak.
TÜRKPA’nın geliştirdiği “Qanun” projesi, Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Türkmenistan’a ait hukuki mevzuatı oluşturan metinleri dijital ortamda bir araya getirerek, ziyaretçilerine beş dilde hizmet veriyor.
Türkçe, Azerbaycan Türkçesi, Kazakça, Kırgızca ve İngilizce dil seçeneği sunan sistem, belgelerde arama, filtreleme, işaretleme ve kişiye has çalışma dosyası oluşturma özelliklerini içinde barındırıyor.
“Qanun” sistemi arama ve filtreleme, veri yönetimi, okuyucu ekranı, işaretleme, belge oluşturma ve karşılaştırmalı analiz gibi fonksiyonları kullanıcıların hizmetine sunuyor.
Dokuz dilde karşılaştırmalı sözlük
“Qamus” projesi de Türk dillerinin söz varlıklarını karşılaştırmalı olarak inceleme fırsatı sağlıyor.
Türkçe, Azerbaycan Türkçesi, Kazakça, Kırgızca, Özbekçe, Türkmence, Başkurtça, Tatarca ve Uygurcayı kapsayan dijital sözlük, ilmi denetimden geçmiş güvenilir kaynaklar üzerine hazırlandı.
Türk Dünyası’nda müstesna bir yer edinmiş sözlüklerle entegrasyonun da sağlanacağı projede yararlanılacak kaynaklar titizlikle tespit ediliyor ve birbirleriyle uyumlu bir bütünlük içerisinde “Qamus” sistemini ziyaret edenlere sunuluyor.
Bu kapsamda, Türkiye’den Kubbealtı Vakfının yayımladığı Misalli Büyük Türkçe Sözlük ile entegrasyon çalışmalarına başlandı. Diğer diller için de emsal çalışmalar zaman içerisinde yapılacak.
Dil birliğini pekiştirmeyi, kavramlarda ve terminolojide bütünlüğe ve standartlaşmaya katkı sunmayı amaçlayan “Qamus”, arama yapma, çoklu kaynak desteği, kaynak gösterme, kaynak ve kelime bazlı filtreleme, kelime anlamı ve fihrist gibi teknik özellikleri barındırıyor.
3 yıllık çalışmanın ürünü
TÜRKPA Genel Sekreteri Büyükelçi Er’in himayesinde 2023’te başlayan dijital dönüşüm çalışmaları, “Qanun” ve “Qamus” projeleriyle ilk büyük meyvelerini verdi.
Çalışmaların aynı istikamette bundan sonra da gelişerek devam edeceğini belirten Er, “Dilde, fikirde, işte birlik” anlayışının günümüzdeki gereklerini yerine getirdiklerini belirtti.
Yeni dijital platformlar, masaüstü ve mobil cihazlarda kullanılabilecek şekilde geliştirildi.
Herhangi bir kurulum veya üyelik gerektirmeyen sisteme, TÜRKPA’nın internet siteleri “turkpa.org”, “qanun.turkpa.org”, “qamus.turkpa.org” üzerinden kesintisiz ulaşabiliyor.
